نام قدیم : سولدوز
در قسمت جنوبی استان
آذربایجان غربی، شهرستان
نقده قرار دارد که در گذشته با نام سولدوز خوانده می‌شد. این شهرستان در دشت سولدوز واقع شده و
دشتی حاصلخیز است که از شمال به
دریاچه ارومیه اشراف دارد.
مرکز این شهرستان شهر
نقده می‌باشد که این شهر در ۹۵ کیلومتری جنوب شرق
ارومیه ...مشاهده کامل متن واقع شده‌است.
شهرستان نقده در در دشت نقده واقع شده و دشتی حاصلخیز است که در اوایل آبادانی این سرزمین برنج یکی از عمده محصولات زیر کشت آن بوده و دارای باغهای سیب و انگور منحصر بفرد به طور عمده می‌باشد.
شهرستان نقده با وسعت 087/1050 کیلومتر مربع حدود 67/2 درصد از استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان در محدوده ارتفاعی 1000 تا بیش از 2000 متر از سطح دریا قرار گرفته و شیب متوسط وزنی آن 10 درصد محاسبه گردیده است.
جمعیت مرکز شهرستان 64807 نفر و جمعیت شهرستان 162228 نفر می‌باشد.
نقده از جمله شهرهای دو زبانه آذربایجان است که تقریبا به طور مساوی آذری و کرد دارد، به همین دلیل بیشتر مردم این شهر به هر دو زبان آشنایی داشته و می‌توانند به هر دو زبان صحبت کنند.
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری و سرشماری آمده‌است، دارای شهرهای نقده و محمدیار است و از دو بخش مرکزی و بخش محمدیار است.
دهستان‌های بخش مرکزی شامل دهستان بیگم قلعه، دهستان سلدوز و دهستان‌های بخش محمدیار از دهستان المهدی و دهستان حسنلو تشکیل شده است.
براساس کاوشهای باستان شناسی شکل گیری آن را حدود 7000 سال پیش از میلاد تخمین می‌زنند تپه حسنلو نیز با قدمت 6000 ساله که بعنوان یکی از رئوس مثلث فرهنگی استان مطرح است در 9 کیلو متری شمال شرقی شهر نقده و 12 کیلو متری جنوب غربی دریاچه ارومیه نمایانگر ارزش باستانی منطقه می‌باشد .
در دشت نقده ، روستایی به نام نقده وجود داشته که می‌تواند از دو ریشه باشد نخست از واژه باستانی نقده و دیگری با تلفظ نقیده به معنای « آبادی نقی » آمده است.
آثار باستانی زیادی در تپه و روستای حسنلو در چند کیلومتری غرب نقده پیدا شده است . گورهای سنگی ، سفالهای بسیار مانند قوری و ظروف با نقوش بسیار زیبا و مهمترین آنها جام زرین حسنلو متعلق به 700 سال پیش از میلاد از آن جمله اند .جام زرین حسنلو با نقوش بی نظیر و با 950 گرم وزن در سال 1337 از این تپه کشف شده و مربوط به دوره چهارم سکونت ادوار دهگانه در این تپه است که دارای شهرت بین المللی است ضمنا“ در ادوار تاریخی منطقه سولدوز محل زندگی اقوام ماننا ،گلیزان ، ایلات ترک قرار گرفته و در سال 1245 ه .
ق ایل رشید قارا پاپاق در آن ساکن شده اند. این ناحیه در گذر تاریخ خود ، مورد استفاده و سکونت آشوری‌ها ، کردها ، ماناها و ترکان بوده است .
تا سال ۱۳۴۶ شمسی شهر و شهرستان نقده با نام سلدوز شناخته می‌شد که در این سال طی مصوبه‌ای نام این شهر و شهرستان به نقده تغییر یافت. شهرستان نقده در زمانی که بخشی از شهرستان ارومیه بود سولدوز نامیده می‌شد که هر دو نام نقده و سولدوز ریشه‌های با مسمائی دارند.
الف – نقده :
نقی ده = یعنی روستای نقی . نقی نام نقی خان بوزچلو مالک زمان قاجار و حکومت پهلوی بود.
نغده = نوعی زیور آلات زنان قره پاپاق(قره پاپاق نام ایلی است که بزرگ آن نقی خان بوزچلو بود) و هم
اکنون نیز در شهرستان نقده ساکن هستند.
نغادای = نام فرمانده مغولی حاکم بر حیطه شهر نقده بوده است .
ب – سولدوز:
سولی دوز = دشت هموار و پر آب که باتوجه به وجود دشت هموار و پر آب و حاصلخیز شهرستان همخوانی
مناسب دارد .
سولدوز : نام فرمانده مغولی حاکم بر حیطه شهرستان نقده .
از این میان ( نقده = نقی ده و سولدوز = سولی دوز ) بسیار با مسمی می‌نماید .
این شهرستان دارای جاذبه‌های متعددی برای جذب توریست دارد که از آن جمله دره سرسبزسلطان یعقوب است، که درفصول بهار و تابستان پذیرای حضور طبیعت دوستان وکوهنوردان می‌باشد و چشمه بالای دره هر خسته از راه رسیده را بخود جلب می‌نماید و درچهار کیلومتری جنوب شهر نقده و در جوار روستای بالیقچی قرار دارد.
تفرجگاه یئددی گوز جاذبه دیگری است که همه ساله پذیرای جمع کثیری از گردشگران می‌باشد و دارای شهر بازی و کمپهای اقامتی نیز می‌باشد ودر 3 کیلومتری جنوب غربی شهر نقده و در قسمت شرقی سلطان یعقوب واقع است .
تپه باستانی و تاریخی حسنلو، پل تاریخی ممیند، ساحل سرسبز و پر از باغهای میوه رودخانه گدار از کوههای غربی شهر اشنویه سرچشمه گرفته، کوههای سرسبز و دارای چشمه‌های پر آب اطراف، چشمه‌های جوشان و معدنی شیخ معروف که آب آن شافی امراض پوستی می‌باشد و ساحل دریاچه ارومیه از جمله زیبایی‌های این منطقه است.
این شهرستان از لحاظ اراضی کشاورزی ، تولیدات زراعی و باغی به ترتیب در رتبه‌های هشتم و پنجم و چهارم استان قرار دارد . همچنین این شهرستان در تولید نخود در مقام دوم و در تولید چغندر قند و لوبیا و گلابی و گردو در مقام سوم استان قرار دارد .
منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.nagadeh-ag.ir/tabid/1375/Default.aspx
http://www.nagadeh-ag.ir/tabid/1375/Default.aspx?PageContentID=244
