پارسیان

اقلیم : گرم
نام قدیم : گاوبندی
نام پارسیان در سالهای اخیر به جای گاوبندی استعمال شد. گاوبندی به رغم دیرینگی تاریخی جزو شهرستان‌های تازه تأسیس استان هرمزگان به شمار می‌آید که براساس دگرگونی‌هایی که در زمینۀ تقسیمات کشوری ایران صورت گرفت در سی‌ام آبان ماه 1383 ش از بندرلنگه جدا و به شهرستان واحدی تبدیل شد.
اما حیات تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این منطقه در پیوند با لنگه است. قرارگرفتن گاوبندی در یک مرکز جغرافیایی که از شمال به مناطق جنوب غربی استان فارس، از شرق به لنگه، از غرب به استان بوشهر و از جنوب به خلیج‌فارس محدود می‌شود به همراه دگرگونی‌های جمعیتی و مهمتر از همه همجواری با میادین عمدۀ نفتی (عسلویه و حوزه نفتی پارس جنوبی) باعث ترسیم چشم‌انداز نوینی از این منطقه شده و بیش از پیش بر اهمیت آن افزوده است.
از شمال به سلسله جبال زاگرس، از جنوب به خلیج فارس، از غرب به استان بوشهر و پروژه عظیم پارس جنوبی و عسلویه و از شرق به بخش شیبکوه بندرلنگه محدود است.
این شهرستان 2 بخش، 1 شهر و 4 دهستان دارد:
بخش مرکزی: شهر پارسیان، دهستان مهرگان و بوچیر
بخش کوشکنار: دهستان کوشکُنار و بهدشت
آب و هوای آن گرم و خشک با زمستان‌های معتدل و تابستان‌های گرم و مرطوب است.
وجود 800 حلقه چاه کشاورزی و زمین‌های مساعد، این شهرستان را به یکی از قطب‌های کشاورزی استان تبدیل کرده است. از گذشته‌های دور نیز پارسیان از مناطق کشاورزی بوده و برخی در مورد وجه تسمیه آن می‌گویند که به دلیل وجود گاوچاه‌های متعدد در منطقه به نام گاوبندی معروف بوده است.
جغرافیای طبیعی و انسانی
شهرستان گاوبندی با وسعتی در حدود 12/1782 کیلومتر مربع خط ربط استان هرمزگان به استان بوشهر و فارس به شمار می‌آید. این شهرستان غربی‌ترین نقطۀ استان هرمزگان است.
امتداد سلسله جبال زاگرس پست، جانب شمالی و جنوبی این شهرستان را در بر گرفته و همین ارتفاعات اندک مانع از نفوذ رطوبت به منطقه شده است. لذا به رغم همجواری گاوبندی با دریا، دمای هوای آن در بیشتر مواقع خشک است اما گاهی نیز تحت تأثیر هوای شرجی قرار می‌گیرد.
میزان بارندگی نیز طی سالهای مختلف متفاوت بوده و به طور میانگین بین پنجاه تا صد و پنجاه میلیمتر در نوسان است. همین میزان اندک باران باعث سرسبزی گاوبندی شده و بخشی از زندگی اقتصادی مردم این منطقه را به خود معطوف ساخته است.
از نظر عوامل طبیعی گاوبندی به صورت جلگه‌ای و دشت و محصور در یک حصار کوهستانی خودنمایی کرده و وجود سفره‌های آب زیرزمینی شرایط را برای زیست در این منطقه فراهم ساخته است.
با این حال آب شرب مورد نیاز بسیاری از اهالی منطقه از طریق برکه فراهم می‌شود.
دلیل جایگزینی نام پارسیان به جای گاوبندی همجواری این شهرستان در جوار استان و بویژه دریای پارس است.همچنین واقع شدن در حوزة میادین نفتی پارس جنوبی نوید حیات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جدیدی را به منطقه داده است.
یکی از مسائل مطرح شده پیرامون گاوبندی تغییر نام این شهرستان به پارسیان است. به رغم تمامی تعلق خاطری که ساکنان ایران به نام پارس و خلیج‌فارس دارند، تجربه نشان داده که تغییر اسامی مناطقی که دارای هویت تاریخی و فرهنگی هستند چندان مقبول نخواهد بود.
بنابراین، می‌توان با احداث شهری جدید به نام پارسیان درکنار شهر گاوبندی و توسعة آن بدون ایجاد حساسیت در منطقه به آن خواسته نیز نایل آمد. این امر مستلزم برنامه‌ریزی درست، اختصاص دادن امکانات آموزشی، بهداشتی، پژوهشی، تفریحی و رفاهی است.
حیات اقتصادی منطقه مبتنی بر کشاورزی، صید و صیادی، دامپروری و نیز تجارت می‌باشد. کشاورزی عمدتاً به صورت دیم بوده اما در سال‌های اخیر چندین چاه عمیق و نیمه عمیق در آنجا حفر شده که به رونق کشاورزی افزوده و محصولاتی همچون خرما، جو، گندم، صیفی جات، سبزیجات و تنباکو به صورت عمده در این منطقه به عمل می‌آید.
به تبع گسترش کشاورزی، دامپروری نیز مورد توجه ساکنان گاوبندی بوده و بسیاری از خانواده‌های سنتی چندین رأس گاو و گوسفند و بز را در خانه نگهداری می‌کنند.
اما بخش مهمی از زندگی اقتصادی مردم این منطقه به دریا و دریانوردی مرتبط است.
صید و صیادی و تجارت از قدیم مورد توجه بوده است. به دلیل محرومیت منطقه، بخشی از نیروی کار آن به کشورهای عرب حاشیۀ خلیج‌فارس بویژه امارات متحده عربی، بحرین، قطر و کویت مهاجرت کرده اما از آنجایی که بسیاری از آنها فاقد تخصص بودند با ورود صنعت و تکنولوژی شغل خود را از دست داده و در بازار اشتغال دارند و بسیاری از مهاجران نیز به مشاغل پایین می‌پردازند.
به دلیل اینکه شخص مهاجر توان آنرا ندارد که خانوادۀ خود را به خارج ببرد، سالی یکی دو مرتبه به زادگاه خود باز می‌گردد که دوری از خانواده مشکلات اجتماعی و فرهنگی زیادی را در منطقه پدید آورده است.
به لحاظ تقسیمات کشوری، شهرستان گاوبندی دارای دو بخش مرکزی و کوشکنار، چهار دهستان (بوچیر و مهرگان در بخش مرکزی، بهداشت و کوشکنار) و یک حوزۀ شهری (شهر گاوبندی) است.
جمعیت این شهرستان بالغ بر 51000 نفر برآورده شده که شامل 10360 خانوار است و بیشتر ساکنان آن در مناطق روستایی سکونت دارند. متوسط رشد جمعیت شهر گاوبندی طی سالهای 1365 تا 1370 ش 05/5 بوده که در فاصلۀ سالهای 1370 تا 1375 ش به 07/3 کاهش یافته است.
مهاجرت ساکنان حوزۀ شهری گاوبندی به کشورهای عرب حاشیۀ خلیج‌فارس نقش مهمی در کاهش نرخ رشد جمعیت این منطقه داشته است.
به علت مبادلات بازرگانی و رفت و آمد میان ساکنان حوزۀ شمالی و جنوبی خلیج‌فارس تعدادی از اعراب نیز وارد این منطقه شده و در آنجا سکنا گزیده‌اند. اما جمعیت عرب زبانان گاوبندی بسیار کم است و تنها در چند روستا ساکن می‌باشند.
به لحاظ مذهبی بیشتر ساکنان گاوبندی سنی شافعی هستند و گروهی از شیعیان نیز در شهر گاوبندی و در روستاهای اطراف آن زندگی می‌کنند.
نام و نشان تاریخی گاوبندی
به رغم دیرینگی و قدمت منطقه گاوبندی متأسفانه اطلاعات مکتوبی پیرامون سابقۀ تاریخی این منطقه وجود ندارد. اما از روی آثار باقی مانده در آنجا می‌توان وجوهی از تاریخ ناپیدای آنرا بیان کرد.
بسیاری از آبادی‌های این منطقه مانند گاوبندی (گوبندی)، بوچیر، گرید، چهواز، شیو، کناردُن، مقدون، هشنیز، بستانو و دشتی اسامی تاریخی خود را حفظ کرده‌اند هرچند که معنی بسیاری از آنها به روشنی معلوم نیست.
اما همان سنن فرهنگی و تاریخی نامگذاری آبادی‌های حوزۀ خلیج‌فارس در وجه تسمیه این مناطق نیز مؤثر بوده و ایفای نقش کرده‌اند.
نام گاوبندی در متون عصر قاجار به صورت گوبندی آمده است. این نام در زمان تدوین فرهنگ جغرافیایی کشور توسط ستاد ارتش (2535 شاهنشاهی) به صورت گاوبندی ثبت گردید.
معنی گوبندی نیز بدرستی معلوم نیست. مردم قدیمی منطقه و لارستانی‌ها نیز آنرا به صورت گوبندی تلفظ می‌کنند. برخی عقیده دارند که این نام در اصل گودبندی بوده است.
این گروه اذعان می‌دارند، چونکه جلگۀ گاوبندی در منطقۀ گودی میان دو کوه قرار گرفته به این نام خوانده شده و بتدریج حرف «د» حذف و به گوبندی مبدل شده است.
به لحاظ زبانشناسی چنین امکانی وجود دارد اما با حذف «د» بخشی از نقش آن در «و» با تأکید بیشتری در هنگام تلفظ ادا شود.
این قاعده را در اصطلاح زبانشناسی «کشش جبرانی» می‌گویند. اما در پذیرش این معنی باید با دقت بیشتری به موضوع نگریسته شود.
عدۀ دیگری نیز عقیده دارند که گاوبندی در اصل گل‌بندی بوده چرا که دشت و جلگه حاصلخیز گاوبندی در برخی فصول سال از جمله پایان تابستان و آغاز بهار پوشیده از گل و گیاه می‌شود.
برخی روایت‌ها اذعان می‌کنند که در قدیم کل را از این منطقه به دیگر مناطق صادر می‌کردند. شاید هم نام گاوبندی در ارتباط با مناسبات ارضی و تقسیم آب و زمین باشد.
اصطلاحا مقدار زمینی که برای شخم با یک گاو در نظر گرفته می‌شود را یک گاوبند می‌گویند.
آثارتاریخی وجاذبه‌های گردشگری
کلات سرخ
درکوه‌های دشتی از بخش کوشکنار،مخروبه ای به نام کلات سرخ وجود دارد که گفته می‌شود از قلعه‌های جنگی پیش از ظهور اسلام است .
مقبره پرگوده
درنزدیکی محله احشام اتاق کوچکی است که به آن مقبره پرگوده می‌گویند . در 2 کیلومتری قریه گود کناران و دربند زیارت نیز چنین آثاری دیده می‌شود .
پیرزیارت
دربند زیارت محلی به نام " پیرزیارت " مشهوراست که مردم ا زاطراف برای دعا وزیارت به آن رورمی آورند .قلعه بهده ، تونل گریکناروغارکلتی عالی گنا درروستای بهده از بخش مرکزی از دیگر بناهای دیدنی این شهرستان است .
مناظرطبیعی
طبیعت با شکوه و زیبا مناطق مختلف پارسیان در کنار چشمه‌ها و باغات ، مزارع کشاورزی و دشت‌های سرسبز، جلوه ای ویژه به جاذبه‌های گردشگری پارسیان بخشیده است :
ساحل زیبای بندربوستانو، ساحل نیرم ، بندرتبن ، چشمه تنگه بردول ،چشمه تنگه سریدون
( سی رودان ) ، چشمه شمس ، چشمه تنگ آب دبه ، چشمه فاریاب ، چشمه بنوسرکوه ، گاله مزرو وزاخردربرکه دوکاء آبدان وآبشارچله ، طبیعت سرکوه شنبه درارتفاعات روستای فومستان ، طبیعت تمبو ، آسیاب‌های آبی فاریاب ، آسیاب فومستان و...
بندرصیادی جوادالائمه
این بندر از جاذبه‌های گردشگری شهرستان پارسیان می‌باشد که علاوه برزیبایی ساحل و لنج‌ها و شناورهای صیادی ، تاثیر ویژه ای براقتصاد منطقه دارد .
صنایع دستی
بادبزن ، کتل ، خورجین ، چاکون ، تولک ، برداله ، مهتک ( گهواره ) ، حصیر، میزان
( ترازو)، سرقلیان، بادگیر، سرپوش، انبر، جارو، گلت خرما، منقل، دسین، مدانه، مشک آبی، حاسک ، پیشک ، پرونگ ، شلوت، بستل، کپر، کنده ، جوغن (هاون) ،حوسین، بنه کاه، آردبیز،سپ ، ورجی ، جفیر، رف ، مشکو،مشتو ، خمره آبی ، چاکو، چندول ، گنزو، چنک .
غذاهای محلی
قلیه ماهی ، هریسه (حلیم ) ،پلیل ، مچبوس ، دربه (گویده ) ،مری ، مهیاوه، برنج سرخ ، خرما گرم ، ارحین شامی ، ودام ، متو، چپاتی ، برنج رشتکو، نان نازک ، هشینه برشیده ، مزروبه ، دوگوگه ، نان برزه ، طهمه ، مشو ، دیشک ، صلاه الخیز، کنگر، لگجی ، پدیز،کوچیرعربو، کتخ اوپیا ، دوپیازه ، کوکو، پدنه .
شیرینی‌های محلی
لقیمات ، رنگینک ، فرنی ، خمفروش ، خرما دیشو ، ساگو ، حلوای انگشت پیچ ، نشا ، نان برزه ، خرک پخته .
بازی‌های محلی
داربازی ، دارتوپ ، دارچلک ، هفت سنگ بالا ، جیکو ، تعال سواری ، هله ، موچ، زبوت .
مزیت‌های اقتصادی
با رونق کشاورزی درسال‌های اخیر، محصولات عمده این شهرستان به دیگر نقاط نیز فرستاده می‌شود . برخی از این محصولات عبارتند از : غلات ( گندم ، جو، ذرت )، گوجه فرنگی ، هندوانه ، پیاز، تنباکو ، سبزیجات ومحصولات علوفه ای .
وجود بنادرصیادی باعث رونق صید وصیادی ونیز تردد تجارمحلی به کشورهای حاشیه جهت مبادله کالا ، ازدیگر مزیت‌های پارسیان می‌باشد . نزدیکی پارسیان به عسلویه و پارس جنوبی باعث رونق اقتصادی و گسترش واحدهای صنعتی کوچک درمنطقه خواهد شد .
پارسیان باتوجه به موقعیت خاص آن وهمجواری با پروژه عظیم پارس جنوبی درآینده می‌تواند به یک منطقه نمونه گردشگری با ایجاد مجتمع‌های تفریحی ، اقامتی وپذیرایی ورفاهی تبدیل گردد و درحال حاضرنیز متقاضیان متعدد دربخش خصوصی تمایل به سرمایه گذاری دربخش صنعت تورست دارند .

منبع :http://tarikhejonoob.blogfa.com/
http://www.bandarabbas.post.ir/
http://www.irancities.ir/
www.gavbandicity.com