نام قدیم : مالمیر، ایذج، انزان، انشان، آیاپیر، الیمائید
ایذه از شهرستانای استان
خوزستان است
این شهرستان از شمال و مغرب به شهرستان مسجد سلیمان از شرق به شهرستانهای
شهرکرد و
اردل و
لردگان از استان چهارمحال بختیاری از جنوب به شهرستان دهدشت از استان
کهگیلویه و بویراحمد ...مشاهده کامل متن و شهرستان رامهرمز محدود می‌گردد .
این شهرستان از نظر آب و هوا ، هوایی معتدل و متوسط بارندگی 650 میلیمتر در سال میباشد .
شهر ایذه از روزگار باستان تا امروز به نامهای ایزج، ایذه، ایگه، ایجهه، اریگ، ایج، ایدج الاهواز، مالمیر یا مال امیر خوانده شده است.
کلمه ایذه برگرفته از واژه ایجه یا ایگه فارسی باستان به معنی مسکن و محل زندگی است. به علاوه به دلیل وجود زیج‌های بسیار در این ناحیه، این شهر به نام اریگ یا ایج خوانده می‌شده است.
به عقیده برخی از محققان این شهر در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد «انزان» نامیده می‌شد و مرکز ایالت انزان بوده است. ولی جدیداً براساس کشفیات باستان‌شناسی این نظریه مردود دانسته شده است.
می‌توان ایذه را تغییر شکل یافته انزان عیلامی نیز دانست.
براساس برخی روایات تاریخی، اسکندر پس از ورود به ایران و توقف در همدان به خاطر مرگ هفس تیون سردار جوان خود سخت آشفته شد و دستور داد که یالهای اسب و قاطرها را بچینند و کنگره‌های برج و باروها را برافکنند.
سپس غیب‌گوی وی از طرف ژوپیتر، هفس تیون را نیم خدایی نامید و برای آمرزش وی قربانی طلب کرد. بالاخره اسکندر برای اینکه در جنگ تسلی بیابد، به منطقه‌ای رفته و پس از مطیع کردن آنها شکار انسان ترتیب داد و امر نمود تفاوتی بین مرد و زن، بزرگ و کوچک نگذاشته و همه را بکشند و این قصابی وحشت انگیز را قربانی دفن هفس تیون نامید.
این حادثه در کوههای بختیاری در ایذه اتفاق افتاد.
از این دوران و سپس از دوران پارتی چندین مجسمه و چند نقش برجسته و... باقی مانده است. از این زمان به بعد، ایذه مستقل اداره و به نام الیمائید خوانده می‌شد
- ایدیده یا ایدیذ عیلامی
با توجه به اینکه تمدن عیلام در منطقه کوهستانی فعلی بختیاری قرار داشته است و شهر ایدیده از شهرهای مهم آن بوده است و ایدیذه به معنای شهر کنار آب آمده است و به دلیل قرار گرفتن ایذه کنونی در کنار تالاب شط (منگر) می‌توان گفت که ایدیده همان ایذه کنونی بوده است.
شباهت میان حروف ایدیده با حروف ایذه نیز می‌تواند دلیل براین مدعا باشد.
اوجا یا هوجا که یونانیان این شهر را به این اسم می‌خوانند و مردم آنجا را اوجیا می‌گفتند ایاپیر یا اجاپیرکه از اسامی باستانی این شهر میباشد و در کتیبه‌های اشکفت سلمان نام ایذه آیاپیر یا آجاپیر آمده است.
آنزان یا آنشان به معنی دارنده فرآسمانی که این نام از نظر زمانی قبل از آن است که یونانیان این شهر را اوجا یا هوجا بخوانند.
ایزج یا ایذج
اکثر مورخین در آثار خود این شهر را با نام ایزج ذکر کرده اند چنانکه ابن حوقل در صوره الارض ابودلف در سفرنامه، مقدسی در احسن التقاسیم حمدالله مستوفی در نزهه القلوب از این شهر با نام ایزج یاد کرده اند.
اصطخری در مسالک و الممالک از ایزج اسم برده و این شهر را جزو خوزستان دانسته است و قزوینی در آثار البلاد به ایزج اشاره نموده و حدود جفرافیایی و آثار تاریخی آن را ذکر نموده است.
طبری در تاریخ الرسل و الملوک و ابن ایثر در تاریخ کامل این شهر را با نام ایزج ذکر نموده اند.
تمامی مردم ایذه به گویش بختیاری صحبت م یکنند. گویش بختیاری نوعی از گویش لری میباشد که مردم مناطق جنوب لرستان، بخشهای شرقی و شمالی خوزستان، چهارمحال و بختیاری و مناطق غربی استان اصفهان بدان سخن میگویند.
مردم شهرستان ایذه به لحاظ بافت عشایری از آداب و رسوم و زندگی خاص عشایری تاثیر فراوانی پذیرفته اند.
زندگی سنتی عشایری که بر اساس نظام اجتماعی ایلی – طایفه ای استوار بوده و از شیوه معیشت کوچروی و بافت طبیعی و جغرافیائی منطقه تبعیت می‌کند در مناطق این شهرستان رایج و متداول است.
از مهمترین ارتفاعات ایذه می‌توان به کوه سفید، گ زرد و سلطان ابراهیم اشاره کرد
رودخانه بزرگ کارون از قسمت جنوب دهدز وارد شهرستان ایذه شده و در قسمت غرب این شهرستان در محلی بنام امامزاده سلطان ابراهیم به دریاچه سد کارون که مرز شهرستان ایذه و مسجد سلیمان است وارد می‌شود.
اقتصاد منطقه بر دامداری و دامپروری استوار بوده و ایذه مهمترین مراکز دامداری استان محسوب می‌گردد.
از دیرباز بافت قالی و قالیچه بختیاری در ایذه، مانندسایرمناطق بختیاری رونق داشته‌است.
قالی بختیاری نوعی قالی کهن ایرانی است که در آن از نقش‌های حیوانات همچون بز کوهی (کل، پازن)و کبک و... در کنار نقش گل و بوته بهره گرفته می‌شود البته عمده شهرت قالیهای بختیاری به دلیل بکارگیری اشکال هندسی و ذهنی باف همراه بارنگ و پشم والیاف طبیعی در آن است
از دیگر صنایع دستی ایذه می‌توان گلیم بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، چوقابافی، شیرسنگی تراشی رانام برد.
منبع:
http://vista.ir/article/345782
http://iranjavid2500.blogfa.com/9205.aspx
http://www.izeh1.blogfa.com/
http://www.portal-khz.ir/Default.aspx?tabid=125
http://izeh.ostan-khz.ir/Default.aspx?tabid=303
http://izehcity90.blogfa.com/post-4.aspx
