اقلیم : معتدل
در شمال استان
فارس، یکی از شهرستان‌های استان
فارس به نام
آباده قرار دارد. این شهرستان از شرق به شهرستان
ابرکوه در استان
یزد ،از جنـوب به شهــــرستان خــر مبید ،از غرب به شهرستان
اقلید و
سمیرم و از شمال به استان
اصفهان ...مشاهده کامل متن متصل است .
فاصله مرکز شهرستان تا شیراز 275 کیلومتر است و در فاصله 200 کیلومتری جنوب مرکز استان اصفهان، ۱۹۰ کیلومتری جنوب غربی یزد و ۵۲۸ کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد قرار دارد.
جمعیت کل این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۱، برابر با ۹۸۱۸۸ نفر بوده‌است.
وسعت جغرافیایی آباده ۶۰۵۲ کیلومتر مربع است و مرکز این شهرستان، شهر آباده است و نقطه تمرکز کلیه فعالیتهای اداری و سیاسی است که 65% ساکنان آن در بخش خدمات ، 32% در بخش صنعت و 11% در بخش کشاورزی ، استخراج معدن و یا رانندگی مشغول کارند .
از نظر آب وهوائی این شهرستان جز شهرستان‌های سردسیر و معتدل استان محسوب گردیده و این مهم در ساختار معماری سنتی و لباس هــای محلی این منطقه قابل تإمل است.
از نقاط تفریحی و دیدنی طبیعت شهرستان آباده می‌توان به باغ‌ها و کشتزارهای صغاد و بهمن درشمال شرق آباده اشاره کرد. مهمانسرای جهانگردی ، هتل‌ها ورستوران‌های متعدد که در این شهر وجود دارد اقامت مسافران وخدمات مورد نیاز آنان را به سهولت امکان پذیر نموده است.
از دیگر ویژگیهای این شهرستان منبت کاری بوده که شهرت جهانی دارد و نمونه‌های آن در موزه‌های جهان به عنوان بهترین کارهای هنری نگهداری می‌شود. از جمله کارهای انجــام شده می‌توان به منبت کاری‌های کاخ مرمر ( تهران ) به دست هنرمندان این شهر اشاره نمود.
ملکی وگیوه‌های آباده نیز در نهایت ظرافت واستحکام تهیه ودرنوع خود بی نظیر است .
آب وهوای منطقه را می‌توان تحت تأثیر مرتفع بودن منطقه وقرار نگرفتن در پیشکوه‌های داخلی زاگرس و همچنین عدم وجود کوههای بلند و مرتفع، دوری از بادهای باران آور غربی، ازنمونه‌های آب و هوای نیمه کوهستانی دسته بندی کرد.
میانگین بارندگی سالانه آن حدود۱۲۰ میلیمتر است. این شهرستان جزء مناطق سردسیر می‌باشد و از مناطق نیمه خشک استان فارس به شمار رفته و زمستانی سرد و تابستانی خنک و خشک دارد.
هم اکنون تقریبا تمامی ساکنان غیر از تعدادی از شهروندان کلیمی ، مسلمان و شیعه هستند. زبان مردم آباده، فارسی (شکسته) است که همانندی بسیاری به زبان کردی دارد (کردهای چادرنشین در اینجا ساکن بودند) و در بعضی از بخش‌های اطراف آن طوایفی از اعراب و ایل قشقایی ساکنند که گویش ترکی دارند.
آباده واژه‌ای است فارسی و معنی محل آباد را می‌رساند .ویژگیهای تاریخی به استناد کاوش‌های باستان‌شناسی پیشینه سکونت در محدوده فعلی شهرستان آباده که به هزاره اول قبل از میلاد بر می‌گردد.
در دوره ساسانیان آثار بجا مانده همانند قلعه باستانی ایزدخواست و قصر بهرام در سورمق شواهد مطمئنی از شکوفائی فرهنگ و تمدن در این گستره جغرافیایی می‌باشد.
آثار تاریخی فراوانی در این شهرستان قرار دارد که جاذبه‌های ذیل از آن جمل می‌باشند:
کاروانسرای ایزدخواست، پل ایزدخواست، تیمچه صرافیان، بنای امامزاده سلطان ابراهیم، کاروانسرای شاه عباس شورستان، خوره، قلعه دو قلک یا دوقله، قلعه کریم آباد، تپه قلعه گبری، تل ساریاتان، تل قلعه اروان، تپه دولت آباد، تپه دهک گردو، تل قصر بهرام سورمق، قزقلاسی، مسجد امام حسن دهدق، قلعه گبری دهدق، تل قره ترک، بنای پاقلعه ایزدخواست، سد قوسی ایزدخواست، منزل شاه اسماعیل، تل شاه محمود، مرکز آباده شناسی، کاروانسرای شاه عباس ایزدخواست و قلعه قدیمی ایزدخواست.
از مهمترین این آثار تاریخی شهرستان اباده قلعه قدیمی ایزدخــواست، کاروانسرای ایزدخــواست، کاروانسرای خان خوره، چاپارخانه چهل زرعی، قصر بهرام گور، عمارت کلا ه فرنگی سورمق، کلاه فرنگی فیروزی، کلاه فرنگی، تیمچه صرافیان و تل چال نشین است.
صنایع دستی آباده نظیــر قالی ، منبت کاری ، گیوه دوزی از شهرت جهانی برخوردار است و خوشبختانه درسالهای اخیـر عده ای از جوانان و نوجوانان این شهرستان علاقه زیادی به هنر منبت کاری از خود نشان می‌دهنــد .
نمونه‌هایی از منبت کاری آباده در موزه‌های جهان به عنوان بهترین اثرهای هنری نگهداری می‌شود. منبت کاری‌های کاخ مرمر، به دست هنرمندان این شهر، همچون استاد احمد امامی ساخته و پرداخته شده‌است.
ملکی و گیوه‌های آباده در نهایت ظرافت، استحکام و دقت، تهیه شده ودر نوع خود بی مانند است.
منابع:
http://abadeh.sums.ac.ir/map.html
http://www.abadeh.gov.ir
http://fa.wikipedia.org/wiki
