توضیحات

ویرایش
مسجد جامع عتیق یا مسجد جمعه یا مسجد جامع یا مسجد آدینه، از کهن‌ترین مساجد قدیمی شیراز است که در مشرق شاهچراغ قرار دارد.
این مسجد دو ایوانی در سال 281 ه.ق. به دستور عمرولیث صفاری ساخته شد. ساختمان مسجد که اولین هسته تاریخی شهر شیراز است مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان است و برخی قسمت‌های آن دوطبقه می‌باشد.
این مسجد دارای 6 درب ورودی و خروجی بوده است. یک درب در ضلع شمالی، یک درب در ضلع جنوبی، دو درب در ضلع غربی و دو درب در ضلع شرقی.
درب ورودی ضلع شمالی به دوازده امام معروف است و کتیبه ای بر فراز آن قرار گرفته است که در دوره صفوی و در سال ( 1031 ه.ق. ) به خط علی جوهری نگاشته شده است این کتیبه تاریخ مرمت مسجد را در سال مذکور بیان می‌نماید.
سر در شمالی مسجد با کاشی مقرنس کاری شده است.
بر روی چهار کتیبه نام دوازده امام بر روی کاشی نگاشته شده و در جرزهای دو طرف این سر در نصب شده است. در وسط ضلع شمالی مسجد، طاق نمای مرتفعی قرار گرفته است که در دو طرف بام آن دو گلدسته وجود دارد و سقف آن با آجر مقرنس کاری شده است.
در حاشیه بالای داخلی این طاق نیز سوره هل اتی با خط نسخ بر روی کاشی نگاشته ...مشاهده کامل متن شده است. در انتهای آن پلکانی است که به پشت بام و گلدسته‌ها ختم می‌شود و در پیشانی و جلو آنها کاشی کاری شده است و روی آنها با خط نسخ آیات قرآنی نگاشته شده است.
در ضلع غربی این طاق نما، دالان درب دوازده امام ( درب شمالی ) و پنج طاق نما قرار گرفته است و در پشت این دالان و طاق نماها، شبستان کوچکی قرار گرفته است.
در سال 1347 ه.ش. در شرق طاق نمای وسطی، شبستانی بزرگ به طول 30 متر و عرض 17 متر با 5 در آهنی مشبک و محرابی از سنگ مرمر عالی و ازاره هایی تا ارتفاع یک و نیم متر با سنگ مرمر ساخته شده است.
قسمتی از این شبستان دو طبقه است و عرض آن نیز 5.5 متر می‌باشد.
بر روی ستون‌ها و بدنه این شبستان کاشی کاری شده و بر روی کاشی ها، آیات قرآنی، احادیث و تصاویر گل و بته و خطوط اسلیمی نقش بسته است. در حاشیه بالایی آن نیز سوره هل اتی به خط نسخ بر روی کاشی نگاشته شده است.
ضلع جنوبی مسجد با مساحتی برابر با 1200 متر مربع، طاق نمای بزرگی وجود دارد که به علت تخریب در حال مرمت آن می‌باشند.
در درون طاق نما، کتیبه ای قدیمی با خط ثلث نگاشته شده است که بخشی از آن باقی مانده است. بر فراز در ورودی شبستان ضلع جنوبی کتیبه ای دیگر با خط ثلث پیچیده بر روی کاشی نگاشته شده است که بخشی از آن تخریب شده است.
این کتیبه در زمان شاه طهماسب اول صفوی نگاشته شده و در پایان آن تاریخ 973 ه. ق. تاریخ مرمت مسجد، ذکر شده است.
در دو طرف شبستان دو طبقه وجود دارد که سقف آن از آجر است و در انتهای آن نیز، محرابی کاشی کاری شده قرار دارد که بر فراز آن به خط کوفی سوره توحید و نام پنج تن نگاشته شده و در زیر آن دو آیه قرآنی به خط نسخ نگاشته شده و در پایان تاریخ 1361 ه.
قید گردیده است. سقف این محراب با کاشی لاجوردی کاشی کاری شده است و دو طرف محراب نیز سنگ کاری شده است. در کنار این محراب، تاریخچه مرمت مسجد بر روی دو سنگ نقش گردیده است.
در ضلع شرقی این شبستان کوچک، شبستان چهل ستون قدیمی با عرض 32 متر و طول 45 متر واقع شده است. سقف این شبستان از آجر است و در آن چهل ستون مکعب با طول 2 متر و عرض 2 متر قرار گرفته است.
این شبستان چهار در دارد که به صحن گشوده می‌شود. بر سر در این شبستان کتیبه ای است که با خط ثلث پیچیده نگاشته شده است و هم اینک برخی از قسمت‌های آن تخریب شده است.
این کتیبه نیز در زمان حکومت شاه طهماسب صفوی (930-984 ه.ق) نگاشته شده و بیانگر مرمت مسجد در آن تاریخ است.
در مغرب شبستان کوچک، در قرینه با شبستان چهل ستون، شبستان بزرگی با عرض 35 متر و طول 45 متر ساخته شده است. سقف این شبستان آهن کوبی شده و در آن 12 ستون بتون آرمه پوشیده از سنگ مرمر قرار دارد.
ازاره شبستان تا ارتفاع 3 متر از سطح زمین، با سنگ مرمر پوشیده شده است. در این شبستان منبری 12 پلکانی از چوب و سنگ مرمر وجود دارد. بر روی دیوار و محراب این شبستان نیز 13 کتیبه از آیات قرآنی و احادیث با خط ثلث و نسخ بر روی کاشی نگاشته شده است.
ضلع غربی دارای دو در است که سر در یکی از آنها، یزدی بندی است و مقرنس کاری و کاشی کاری و معرق کاری شده است. این در که یکی از درهای مهم مسجد است، بوسیله اداره باستان شناسی فارس مرمت شده است.
بر فراز این در کتیبه ای است که آیات قرآنی بر روی آن با قلم درشت و به خط ثلث عالی بر روی کاشی نگاشته شده است و تاریخ (1027 ه.) در پایان آن قید گردیده است.
در نزدیکی و در امتداد همین کتیبه، کتیبه ای دیگر است که قسمتی از آن باقی مانده و تاریخ 1026 ه.ق. در آن قید گردیده است که بیانگر تاریخ مرمت بنا در زمان حکومت شاه عباس کبیر (996-1038 ه.ق) می‌باشد.
این در در شبستان بزرگ جدید ضلع جنوبی گشوده می‌شود.
در ضلع غربی این مسجد ده طاق نما وجود دارد و در پشت آنها نیز شبستان کوچکی قرار گرفته است. در یکی از این طاق نماها دالان در ورودی است.
در ضلع شرقی مسجد نیز طاق نمای بزرگی قرار دارد که در پیشانی آن اندکی کاشی کاری شده است و هم اینک نیز مورد مرمت قرار گرفته است. در شمال این طاق نما، چهار طاق نمای کوچک است و یک راه پله که در زاویه آن یکی از درهای مسجد قرار گرفته است.
در ضلع جنوبی طاق نما نیز، چهار طاق نمای کوچک است که یکی از این طاق نماها دالان در دوم ضلع شرقی مسجد است و یکی دیگر از این طاق نماها در شبستانی است که در زاویه جنوب شرقی مسجد قرار گرفته است.
صحن مسجد با مساحت 1672 متر مربع با سنگ‌های مرمر مفروش بوده و در دالان‌های ورودی مسجد چندین سنگاب وجود داشته که همیشه پر آب بوده تا موقع ورود اشخاص به مسجد، ابتدا پای خود را بشویند و وضو بگیرند و پس از آن وارد صحن شوند.
هم اینک یکی از این سنگاب‌ها که قطر داخلی آن نزدیک به یک متر است و ناحیه خارجی آن دوازده ضلعی است، هم چنین در اطراف آن نقش و نگارهایی وجود ادرد و گرداگرد آن آیات قرآنی و اسلامی نگاشته شده است.
در جلو پلکان ورودی موزه پارس نصب شده است. البته خطوط و نقوش این سنگاب به جهت تأثیر آب، کاملا" مشخص نیست. هم اینک نیز سه نمونه از این سنگاب‌ها در ابتدای صحن همانند نمونه پیشین آن به صورت دروازده ضلعی موجود است.
در وسط صحن مسجد، بنایی مکعب شکل از گچ و سنگ ساخته شده است که نزدیک به یک متر از سطح زمین بلندتر است و گرداگرد آن را ایوانی به عرض دو متر فرا گرفته است.
این بنا که در سال 752 ه.ق به دستور شاه شیخ ابواسحاق اینجو حاکم فارس، ساخته شده، دارالمصحف، بیت المصحف، خدایخانه و یا خداخانه خوانده می‌شود و این بدان جهت است که در این مکان علاوه بر قرآن هایی تاریخی به خط امیرالمؤمنین علی (ع)، امام حسن (ع)، امام صادق (ع) و چند تن از صحابه پیامبر و تابعین او نگاهداری می‌شده است.
محل تلاوت قرآن نیز بوده است. همچنین در این مکان قرآنی به خط عثمان خلیفه سوم وجود داشته که چندین قطره خون وی، به هنگام قتلش بر روی آن ریخته است و به همین جهت برخی این مکان را قبر عثمان یا دفتر عثمان نیز خوانده اند.
هم اینک برخی از قرآن‌های مذکور در موزه پارس نگاهداری می‌شود.
عمارت خدایخانه و ایوان‌های آن، دارای 12 متر طول و 10 متر عرض است و مساحت اتاقی که در وسط آن قرار گرفته است به ابعاد 8 متر طول و 6 متر عرض می‌باشد که از سنگ و گچ ساخته شده است.
در ضلع شرقی و غربی این اتاق، دو سنگ مشبک قرار دارد و در دو ضلع جنوبی و شمالی آن، هر کدام یک در ورودی است که بر روی در ضلع شمالی خاتم کاری صورت گرفته است.
در چهار گوشه خدایخانه، چهار ستون مدور مغازه مانندی وجود دارد که نمای بیرونی آن از سنگهای مکعب شکل آجر مانندی است که لابه لای آن سنگ‌های رنگین به کار رفته و با گچ نصب شده است.
روی سنگ‌های ازاره پایین نیز نقش و نگار هایی دیده می‌شود.
سقف ایوان‌های شرقی و غربی آن به وسیله چهار ستون نگاهداری می‌شود که سر ستون‌های آن به شکل مقرنس کاری، حجاری شده است. بر فراز هر یک از این ستون ها، قطعه سنگی است که به شکل محراب در آورده و داخل آن خالی شده است و خطوط اسلیمی و گل و بته بر آن نقش شده است.
سقف ایوان‌های شمالی و جنوبی خدایخانه نیز به وسیله دو ستون مدور نگاه داری می‌شود. معماری این بنا مانند خانه کعبه است اما گرداگرد خدایخانه، ایوانی به عرض دو متر ساخته شده است تا اتاق را از گرما حفظ نماید.
در لبه بالای ناحیه داخلی ایوان ها، کتیبه ای با قلم درشت در زمان شاه ابواسحاق به خط ثلث عالی به قلم یحیی الجمالی الصوفی بر روی سنگ‌های یک پارچه و با عرض یک متر نگاشته شده و آن نقر شده است به گونه ای که خطوط آن کتیبه برجسته شده و لابه لای این خطوط با کاشی‌های آبی، معرق پر شده است.
این کتیبه گرداگرد نمای خارجی و مناره‌ها را پوشانده است (طول کتیبه) خدایخانه هم اینک مورد مرمت می‌باشد. مسجد جامع عتیق با مرور زمان و در اثر زلزله‌های متعدد در دوره‌های متعدد رو به ویرانی نهاده که تاکنون نیز چندین بار مرمت شده است.
تاریخچه مرمت این مسجد با توجه به کتیبه‌های موجود عبارت است از:
1. در سال 973 ه.ق. در زمان حکومت شاه طهماسب اول صفوی.
2. در سال 1026 ه.ق. و 1027 ه.ق. در زمان حکومت شاه عباس کبیر.
3. در سال 1092 ه.ق. در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی.
4. در سال 1318 ه.ش. از جانب اداره باستان شناسی فارس.
خدایخانه نیز پس از تخریب و از بین رفتن برخی از کتیبه هایش، از جانب اداره باستان شناسی فارس و با همیاری واجد کاتب، سید آقا بزرگ نسابه، صرافت، رحیم صمیم، سید هاشم، در سال 1326 ه.ش.
کاملا" مرمت شد.
این مسجد در دیماه 1310 با شماره 72 به ثبت تاریخی رسیده است.

منبع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://dideh.parsiblog.com
http://www.shirazblog.blogfa.com
باغ ارم

باغ ارم

باغ ارم، باغی تاریخی و زیبا در شمال غربی شیراز است و در خیابان ارم قرار دارد. مساحت آن 110هزار و 380 مترمربع و زیربنای آن، 1869 مترمربع است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه شناسی می‌شود. تاریخ ساخت و بنیان‌گذار اولیه باغ ارم شیراز، به درستی مشخص نیست؛ ولی توصیف‌هایی از آن در سفرنامه‌...

اطلاعات | نقشه
حافظیه

حافظیه

حافظیه، آرامگاه شاعر بزرگی پارسی سخن، خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی، شاعر بزرگ سده هشتم ایران و یکی از سخنوران نامی جهان است. وی متخلص به حافظ و ملقب به لسان الغیب و ترجمان الاسرار است که از مهمترین تاثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. آرامگاه حافظ در شمال...

اطلاعات | نقشه
سعدیه ( آرامگاه سعدی )

سعدیه ( آرامگا...

سعدیه در شیراز، آرامگاه ابومحمد مُصلِح بن عَبدُالله نامور به سعدی شیرازی و مشرف الدین، شاعر و نویسنده‌ی پارسی‌گوی ایرانی است. آوازه‌ی او بیشتر به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست. جایگاهش نزد اهل ادب تا بدان‌جاست که به وی لقب استاد سخن و شیخ اجل داده‌اند. آثار معروفش کتاب گلستان ...

اطلاعات | نقشه
پارک ملی بمو

پارک ملی بمو

پارک ملی بَمو در فاصله 10 کیلومتری شمال شهر شیراز قرار گرفته است و تقریباً با شهر، فاصله ای ندارد و در مجاورت جاده شیراز – مرودشت قرار دارد. این جاده پارک را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده است و شهر صدرا در محدوده غربی این پارک قرار دارد. کوه بمو که پارک ملی نامش را از آن گرفته، ا...

اطلاعات | نقشه
باغ دلگشا

باغ دلگشا

باغ دلگشا یکی از باغ‌های تاریخی شیراز بوده و در ناحیه آرامگاه سعدی قرار دارد. قدمت این باغ به زمان ساسانیان می‌رسد. این باغ در زمان صفویه از جمله باغ‌های مشهور شیراز به شمار می‌رفته و در این باغ عمارت‌هایی مربوط به دوره قاجاریه دیده می‌شود. مساحت این باغ ۵/۷ هکتار می‌باشد و با شماره ...

اطلاعات | نقشه
باغ جهان نما

باغ جهان نما

باغ جهان نما از قدیمیترین باغهای شیراز است و با فاصله ای کمی از آرامگاه حافظ قرار گرفته است. این باغ در دوره آل مظفر و آل اینجو قرن هشتم هجری قمری در نهایت آبادانی بوده است. ابن عربشاه مورخ دوره تیمور درکتاب عجایب المقدور این باغ را "زینت الدنیا" نامیده است. باغ جهان‌نما در هنگام اقا...

اطلاعات | نقشه
حمام وکیل

حمام وکیل

حمام وکیل در دوره زندیه توسط کریم خان زند ساخته شد. این حمام در مرکز شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای دوره زندیه همچون بازار وکیل و مسجد وکیل قراردارد. از قسمت‌های جالب توجه این حمام قسمتی بنام شاه نشین است که مخصوص استفاده شاه بوده‌است. این بنا در غرب مسجد وکیل ساخته شده‌است. این حمام ...

اطلاعات | نقشه
موزه نارنجستان قوام

موزه نارنجستان...

ساخت بنای موزه نارنجستان قوام در سال 1257 شمسی توسط محمدعلی خان (قوام المک دوم) شروع و اتمام آن در سال 1267 توسط فرزندش محمدرضاخان (قوام الملک سوم) انجام پذیرفت. ساخت این عمارت زیبا مدت ده سال طول کشید. نارنجستان قوام اولین بنایی است که در شیراز سقف آن با پوشش فلزی مثل شیروانی پوشش داد...

اطلاعات | نقشه
مشاهده تمامی جاذبه های گردشگری
شکر پلو

شکر پلو

شکر پلو یکی از غذاهای سنتی و شیرین شیرازی می‌باشد. مواد لازم: برنج یک کیلو، شکر یک کیلو، روغن، زعفران، مغز پسته، بادام، خلال نارنگی طرز تهیه: برنج را که از چند ساعت قبل در آب خیس کرده اند، با آب در ظرفی روی اجاق گذاشته کمی زردچوبه به آن اضافه می‌کنند و یکی دو جوش می‌دهند. شکر ...

اطلاعات
لباس محلی فارس

لباس محلی فارس

هنوز پوشش محلی و سنتی در استان فارس خصوصا در بین مردم روستا و عشایر رواج دارد و لباس‌های محلی در بسیاری از روستاهای استان فارس به شیوه و شکل سنتی آن دوخته و پوشیده می‌شود. در واقع لباس‌های محلی استان فارس یکی از زیباترین جاذبه‌های فرهنگی سراسر ایران است. آوازه‌ی جاذبه‌ی لباس‌های محلی ز...

اطلاعات
لوبیا پلو شیرازی ( شوید لوبیا )

لوبیا پلو شیرا...

مواد لازم: لوبیا چشم بلبلی= یک لیوان یا نخود فرنگی تازه تقریبا 3 برابر لوبیا چشم بلبلی ( چون لوبیا خشک است و پس از خیس خوردن زیاد میشود همان یک لیوان کافی است .البته باز بستگی به دلخواه شماست) - شوید تازه= نیم کیلو ( از شوید خشک هم میتوان استفاده کرد.) - برنج= 4 پیمانه - رب گوجه= 5 قا...

اطلاعات
جشن عروسی درخت نارنج

جشن عروسی درخت...

در شیراز رسم بر این است که اگر درخت نارنجی که در خانه است، نارنج کم بدهد یا اصلاً ندهد ، آن را عروس کنند و برایش مراسم عروسی بگیرند از این رو برای این کار ، ابتدا زن صاحب خانه، زنان همسایه را دعوت به عروسی درخت نارنج می‌کند همه در یک زمان مشخص در خانه جمع می‌شوند و زن صاحبخانه اره ای ر...

اطلاعات
یخنی نخود

یخنی نخود

یخنی نخود نام یکی از غذاهای شیرازی است که برای تهیه آن به گوشت، نخود، سیب زمینی، پیاز، نمک و زردچوبه احتیاج است. مواد لازم: • نیم کیلوگرم گوشت • دو پیمانه نخود • ۲ عدد سیب زمینی متوسط • یک عدد پیاز • نمک و زردچوبه طرز تهیه: 1. پیازها را خرد کنید و در یک قابلمه متوسط روی حرا...

اطلاعات
گلیم بافی فارس

گلیم بافی فارس

گلیم یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند و یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم گل برجسته یا گلیم سوزنی از بافته‌های خاص منطقه فارس و ایل قشقایی بویژه طایفه کشکولی است. این بافته شباهت به گلیم دارد با این تفاوت که قسمت هایی از آن به صورت ...

اطلاعات
گبه فارس

گبه فارس

گبه نوعی قالی گره بافته است با پرزهایی بلند که حداقل یک سانتی متر و پودهای متعدد (بین 3 تا 8 پود در هر ردیف) و معمولاً درشت بافت است. این بافته معمولاً در ایلات و عشایر جنبه خودمصرفی دارد. گبه یا قالیچه‌خرسک گونه‌ای فرش از جنس قالی است که معمولاً در قطع قالیچه توسط عشایر و ایلات لر و ...

اطلاعات
خاتم

خاتم

خاتم‌کاری از هنرهای ظریفه و صنایع دستی ایران است که سابقه و ریشه‌ای کهن دارد. خاتم کاری از مهم‌ترین و مشهور‌ترین صنعت دستی شهرستان شیراز است. خاتم کاری یکی از هنرهای با ارزشی است که در شرق وجود دارد و مهم‌ترین صنعت دستی فارسی است که بهترین نوع آن در شیراز تولید می‌‌شود. از گذشته خات...

اطلاعات
فرش فارس

فرش فارس

هنر و صنعت بافندگی فارس در وهله نخست، هنری عشایری و در وهله دوم هنری روستایی است که وابستگی به عشایر دارد . عشایر فارس بویژه قشقائی‌ها و ایل خمسه بیش از دیگر عشایر به این هنر اشتغال دارند و روستائیان که در مسیر این ایل‌ها زندگی می‌کنند نیز به کار تولید قالی و سایر دستبافت‌ها مبادرت می‌ک...

اطلاعات
مسقطی شیرازی

مسقطی شیرازی

مسقطی یکی از سوغاتی‌های استان فارس و خصوصا شهر شیراز می‌باشد. مسقطی بیشتر یک دسر ایرانی به حساب می‌آید اما در سفره نوروزی ایرانی ها، به خصوص در جنوب کشور جاپای قرص و محکمی دارد. مسقطی که با نشاسته و زعفران و مغز پسته درست می‌شود، شیرینی شیراز به حساب می‌آید اما نجف دریابندری در کتاب مس...

اطلاعات
آبلیمو ، گلاب و عرقیجات

آبلیمو ، گلاب ...

انواع و اقسام عرقیات، جای تثبیت‌شده‌ای در یخچال‌ها و انباری‌های شیراز دارند و به مناسبت‌های مختلف تجویز و مصرف می‌شوند. شیراز به دلیل باغ‌ها و گلستان‌های فراوانی که در شهر و خارج از آن وجود دارد، شهر عرقیات محسوب می‌شود. در شهر شیراز بهترین و تازه‌ترین عرقیات که هرکدام علاوه بر طعم، خ...

اطلاعات
پالوده ( فالوده )

پالوده ( فالود...

شیرازی‌ها نوعی پالوده به همان نام پالوده شیرازی دارند که یکی از بهترین انواع پالوده در ایران است. مواد لازم جهت شربت پالوده : شکر=۴۰۰گرم گلاب=نصف لیوان بید مشک=مقداری تخم بالنگ یا تخم شربتی=۲۰ گرم مواد لازم جهت مواد نشاسته ایی پالوده : نشاسته گل اعلا = ۴۰۰ گرم آب= تقریبا ۲۵۰...

اطلاعات
منبت سنتی

منبت سنتی

منبت سنتی در ایران باستان بر طبق مطالعات گیرشمن، مردمان بومی ایران که قرن‌ها قبل از مهاجرت آریایی‌ها در ایران می‌زیستند، در حدود 4200سال قبل از میلاد مسیح، چوب را در کلبه سازی خود به کار می‌بردند. کهن‌ترین مجسمه انسانی که در فلات ایران(کاشان) پیدا شده، مجسمه کوچکی است از جنس استخوان...

اطلاعات
مشاهده تمامی محصولات

کهن‌ترین مسجد شیراز‎

کهن‌ترین مسجد شیراز، مسجد جامع عتیق است که مسجد جمعه یا آدینه هم نامیده شده است. این مسجد، دو ایوانی بنای نخستین و اصلی آن در سال 281 ه.ق در زمان عمر و لیث صفاری ساخته شده، بعدها شاه ابولسحق اینجو در سال 752 ه.ق ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آن را خدایخانه یا می‌خوانند. که محل نگهداری جزوات قرآن مجید ... ادامه مطلب
کهن‌ترین مسجد شیراز‎

اطلاعات بیشتر...
[posttitle]

[posttitle]

[postbody]

مشاهده مطلب