موزه مردم‌شناسی بناب

موزه مردم شناسی جنوب سهند ˈ بناب ˈ با نشان دادن آثار تاریخی و فرهنگ عمومی در حمام قدیمی شهر بناب واقع در منطقه آقاجری این شهر است.
این حمام قدیمی به جای مانده از دوره صفویه با معماری ارزشمند کامل حمام‌های قدیمی آذربایجان است و در زمینی به مساحت 342 متر مربع ساخته شده و رو به روی آن هم بنای مسجد تاریخی مهرآباد قرار دارد و این بناها مجموعه شهری کاملی را تشکیل داده اند.
مجموعه مسجد و حمام مهرآباد بناب با داشتن تاریخ غنی دوره صفویه، از جمله ابنیه ارزشمند و زیبای استان آذربایجان شرقی هستند.
حمام مهرآباد یکی از معروف‌ترین گرمابه‌های آذربایجان شرقی است که تاریخ بنای آن به دوره قاجار می‌رسد و از پنج بخش تالار رخت رکن، محل نظافت، تالار شستشو، گرم خانه، خزینه آب تشکیل شده است.
تالار بزرگ رخت کن این حمام تاریخی شامل یک گنبد بزرگ و چهار گنبد کوچک و چهارطاق در چهارطرف آن است و یک حوض بزرگ سنگی نیز در زیر گنبد بزرگ قرار دارد.
تالار رخت کن از طریق راهروی باریکی وارد تالار استحمام می‌شود که از نظر طراحی معماری تا حدی شبیه تالار رخت کن است.
در ضلع شرقی تالار استحمام، دو اتاق با سقف گنبدی به عنوان خلوتی یا شاه نشین وجود دارد که ظاهرا در گذشته مخصوص استحمام افراد سرشناس بود.
تالار استحمام با چهارپله، پس از عبور از یک در کوچک وارد خزینه می‌شود که آخرین مرحله استحمام بوده است. پس از بیرون آمدن از خزینه باید از حوضچه‌های کوچک آب سرد عبور کرد.
بنای زیبای حمام مهرآباد شامل 12 بخش مختلف مردم شناسی است و در آن آلات و ادوات موسیقی، صنعت پارچه بافی، روشنایی، زیورآلات، پوشاک، تدفین، طب سنتی، ادعیه و طلسمات، ابزارآلات سنتی کشاورزی، دست بافته‌های سنتی، آهنگری و ظروف مرتبط با آب در فرهنگ مردم جنوب سهند به نمایش عمومی درآمده است.
این حمام تا سال 75 در مالکیت بخش خصوصی بود و در آذر سال 78 توسط شهرداری بناب تملک و جهت مرمت در اختیار میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
مرمت این بنا تا سال 82 ادامه داشت و پس از مرمت جهت ایجاد موزه مردم شناسی جنوب سهند در نظر گرفته شد.
در این موزه جنبه‌های مردم شناسی مراغه، آغاج، عجب شیر، بناب، ملکان، هشترود، قوری چای، لیلان، و روستاهای تابعه این هشت شهر منطقه جنوب سهند نمایش داده می‌شود.
اشیای موجود در این موزه از منطقه جنوب کوهستان بزرگ و زیبای سهند و از شهرستان‌های هشترود، مراغه، بناب، عجب شیر و ملکان گردآوری شده و در معرض دید علاقه مندان و پژوهشگران تاریخ و مردم شناسی قرار گرفته است.
برخی از این اشیا پوشاک محلی، ابزار و آلات موسیقی آذربایجان، ابزار کشاورزی، انواع خیش، بیل و کلنگ، مهرهای خرمن کوب، انواع پیمانه‌های فلزی و چوبی توزین گندم، وسایل مسی قدیمی، انواع دیگ، ظروف، آفتابه، لگن بشقاب، کاسه، وسایل حمام، وسایل حمل آب، انواع روشنایی ها، لامپ‌های قدیمی از پیه سوز تا چراغ زنبوری، داروهای گیاهی منطقه و وسایل طب سنتی، ادعیه و طلسمات، چشم نظر جهت رفع بیماری، دخانیات سنتی و انواع چپق می‌باشد.
این اشیا مورد استفاده مردم از قدیم تا امروز بوده اند و همه اشیا ویژه و منحصر به فرد هستند. مثلا مهرهای خرمن که دارای تنوع زیادی هستند و برخی اشیا هم قدمت چند هزار ساله دارند.
همچنین لباس‌های قدیمی و سنتی، ظروف مسین مخصوص آب، دستگاه بافندگی سنتی، وسایل کشاورزی، دست بافته‌های موجود و غرفه‌های آهنگری سنتی در موزه مردم شناسی جنوب سهند و بناب، در معرض دید عموم و علاقمندان به آداب و رسوم و زندگی جنوب سهند آذربایجان شرقی در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
ولی در کنار این‌ها موزه مردم شناسی بناب یک بخش جالب دیگر هم دارد. به طوری که در کنار تمام این اشیاء در این موزه یک بخش اکوموزه نیز تعیین شده که یکی از قسمت‌های آن استحصال نمک از دریاچه ارومیه است.
در بخشی دیگر از این حمام موزه هم یک کارگاه پارچه‌بافی سنتی تعبیه شده که در این کارگاه انواع پارچه‌بافی‌های سنتی در آذربایجان به نمایش درآمده است.

منبع :
http://tabriz.irib.ir/
http://www.farsnews.com/