رود ارس، رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی
ترکیه سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه از مرز
ترکیه، نخجوان
جلفا و
ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز
ایران و وارد
جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد.
رودخانه ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه
گلستان به عنوان مرز
ایران و
روسیه انتخاب و تمامی مناطق شمال این رود از
ایران جدا و به خاک
روسیه افزوده شد.
بعدها
ایران و اتحاد شوروی با هم سدی در ناحیه
پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سد خداآفرین و سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با
ارمنستان روی ارس احداث میشود.
رودخانه ارس از ارتفاعات مین گول به ارتفاع 3152 متر در جنوب ارزروم در
ترکیه ...مشاهده کامل متن سرچشمه مى‌‌گیرد.
این روخانه پس از پیوستن به آرپاچاى؛ مرز مشترک ایران و جمهورى ارمنستان و جمهورى آذربایجان را تا محلى به نام بهرام تپه تشکیل مىدهد و بعد از طى حدود 10072 کیلومتر مسافت به دریاى خزر مىریزد.
حوضه آبریز ارس در کشورهاى ایران، ترکیه، ارمنستان و جمهورى آذربایجان قرار دارد. وسعت آن تقربیاً 10320 کیلومتر مربع بوده و حدود 39% (39000) کیلومتر مربع آن را اراضى ایران تشکیل میدهد.
در طوال مسیر طى شده آن تغییراتى مشاهده مىشود، از جمله از سرچشمه تا جلفا مناطق صاف و کمى کوهستانى و از جلفا تا اصلاندوز کاملاً کوهستانى و صعبالعبور بوده و عرض و عمق این رودخانه در مسیر حرکت متفاوت است.
در فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوه‌هاى قره داغ و کوه‌هاى کشور آذربایجان در جریان است در بعضى نقاط (نزدیکى‌های روستاى قولان) عرض آن از 20 متر هم کمتر مىشود؛ در حدود جلفا عرض آن حدود 30 متر و عمق آن 4 متر است ولی در نزدیکى پلدشت عرض آن در حدود 90 تا 100 متر و عمق آن 2 متر مىباشد.
رود ارس از مهمترین رودهای ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد.
ماهی‌های این رود حدود ده گونه می‌باشند که حدود 6 نوع آنها نسبت به دیگر ماهی‌های بومی این رود بزرگتر و دارای مقاومت بیشتری نسبت به سایر ماهی‌ها هستند.
به همین جهت صید این ماهی‌ها بین ورزشکاران و ماهیگیران از ارزش بالایی برخوردار است.
رودخانه ارس در منابع و اصطلاحات یونانیان و اروپائیان، آراکس ( ARAX ) و ارکساس و آراکسس ( ARAKSS ) بوده و از قدیم اِراسک و آراسک نامیده شده.
در منابع عربى الّرس و در فارسى ارس و اَرس و در ترکى آراز و آراس و اَراز و اَرَز نام گرفته است.
منبع :
http://tabriz.irib.ir/
http://www.hamshahrionline.ir/
