بردسکن

نام قدیم : ترشیز، برداسکن
بردسکن از شهرستان‌های استان خراسان رضوی می‌باشد. مرکز این شهرستان شهر بردسکن است.
شهرستان بردسکن ازشمال به سبزوار، از شرق و شمال شرقی به کاشمر و خلیل آباد، از جنوب و جنوب غربی به استان یزد و از غرب به استان سمنان محدود می‌گردد.
بردسکن به دلیل تولید محصولات باغی از جمله انار وانگورو انجیر به شهر میوه‌های بهشتی معروف شده است.
بررسیهای باستان شناسی بر روی تپه‌ها و محوطه‌های با ستانی و همچنین شواهدی از آثار فرهنگی حاکی از آن است که منطقه بردسکن در هزاره‌های دوم و اول پیش از میلاد مسکونی و آباد بوده است .
این ناحیه در قرون و سده‌های گذشته جزیی از سرزمینی به شمار می‌رفت که در متون جغرافیایی و تاریخی از آن با نام (ترشیز) یا (طرثیث) یاد شده است . ترشیز در نیمه اول سده چهارم هجری از شهر‌های تابعه نیشابور محسوب می‌گردید .
طبق متون تاریخی این ناحیه در سالهای ۵۲۰ ق و ۶۵۰ ق، توسط سلجوقیان و سپاهیان مغول و بعد از آن نیز آماج حملات بسیار گردید . با طلوع دولت نادر شاه افشار اندکی از تهاجمات افغانها و ترکمنها به این ناحیه فروکش نمود اما این نا آرامی‌ها تا سلسله قاجار نیز ادامه یافت .
زعفران و زیره سبز , گلیم‌ها و قالیچه‌های خوش نقش و نگار گیوه‌های دست دوز وسبدهای حصیر باف، کلاه و نمد از سوغات و ارمغان‌های شهرستان بردسکن می‌باشند
بردسکن دارای محصولات باغی معروفی از جمله انار، انجیر، انگور، کشمش، پسته، برگه زردآلو و خشکبار است
حلوا مغزی این منطقه که با شیره انگور و کنجد و گیاهی بنام بیخ در باب الحکم در ست می‌شود و معروف است
سازهای رایج در بردسکن بیشتر نی، دایره، دوسازه، سرنا، دهل و دوتار می‌باشد که سرنا و دهل برای مراسمی نظیر عروسیها، هنگام ریزش باران، برداشت محصول با رقصهای محلی نواخته می‌شود.
رقص دایره اسب چوبی و رقص چوب بازی و رقص اوقانی نیز از رقصهای محلی و بومی این منطقه به شمار می‌آید .
بردسکن را می‌توان برگرفته از بَردْ به معنی سرما و مسکن به معنی سامن یا اسکان تلقی کرد. با نگاهی به آب بردسکن که بسیار سرد است و به آب نوبهار معروف است بنابراین بردسکن سرزمینی با زمستان‌های سرد و خشک بوده که مردم در آن اسکان یافته‌اند
وجه تسمیه دیگر این است که بَردْ را به معنای همان سرزمین سرد و خشک بگیریم و اسکن را به معنای آرامش.
پس بردسکن به معنی سرزمین سرد و خشک است که مردمش با آرامش در آن ساکن هستند.
همچنین می‌گویند، در این منطقه چون درختان میوه بسیار بوده‌است به ویژه میوه‌هایی مانند انجیر، انگور و گلابی که با دست و به سختی چیده می‌شوند. مسافرانی که از راه کویر به نیشابور سفر می‌کردند، هنگام گذشتن از این مسیر و دیدن رنج مردم منطقه در چیدن میوه‌ها، اصطلاح بردست کندن را برای آنها به کار می‌بردند یعنی مردمی که میوه‌ها را با دست می‌کندند.
در واقع بر به معنی میوه‌است و با ترکیب بَرْ و دست‌کن به مرور، بردسکن شده‌است.
وجه تسمیه دیگری برای بردسکن که با توجه به شواهد و قرائن موجود صحیح‌تر به نظر می‌رسد این است که: ترشیز یا طریثیث (ترِشیت، به لغت اوستایی یعنی محل دور افتاده) مرکز ولایت قدیمی پشت نیشابور (بست، پشت) بوده‌است و بردسکن به عربی یعنی جای بریده و دور افتاده ترجمه نام ایرانی ترشیز (تر شیت) است، ترشیزی که طبق گفته گای لیسترانج) در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی (در یک منزلی غرب کندر نزدیک دهکده کنونی عبدل‌آباد بوده.
می‌دانیم که در همین حوالی اشاره شده شهر بردسکن قرار گرفته‌است که با توجه به معنی لفظی اش یعنی شهر دور افتاده، باید همان شهر دور افتاده ترشیز (محل دوردست) بوده باشد.


منبع:
http://nasimebardaskan1374.blogfa.com/post/3
http://kashmarsport.ir
http://kp1649.khschool.ir/Articles/ViewArticle.asp?ID=2576&activestatecode=53117403