اقلیم : سرد
شهرستان
خنداب تا سال 1368 بخشی از شهرستان
اراک به شمار می‌رفت . پس از این زمان به عنوان شهرستان جدید وارد نقشه جغرافیای استان شد.این شهرستان با مساحت حدود 1365 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 59727 نفراز شمال به شهرستان‌های
کمیجان ، از شرق به شهرستان‌های
اراک ، از جنوب به شهرستانشازند، از غرب به شهرستان استان
همدان ...مشاهده کامل متن محدود می‌شود.
این شهرستان دارای دو شهر به نام‌های خنداب و جاورسیان و دو بخش به نام‌های قره چای و مرکزی ، 5 دهستان به نام‌های اناج ، سنگ سفید ، جاورسیان ، خنداب و دهچال است .
این شهرستان تا سال 1368 بخشی از شهرستان اراک به شمار می‌رفت . پس از این زمان به عنوان شهرستان جدید وارد نقشه جغرافیای استان شد.
محدوده ای که امروزه به نام خنداب معروف است از اتصال مجموعه ای از سکونت گاهها به نام‌های حصار و خنداب و قلعه تشکیل شده است.
اگر احتمال در ارتباط بودن نام خنداب با خندق آب درست باشد به طور حتم در محل این شهر استقرار گاههایی از دوره‌های پیش از اسلام وجود داشته است.
زیرا در ناحیه چزان به مواردی از قلاعی که در اطراف آنها آثار خندقی وجود دارد برخورد خواهیم کرد.
در مورد پیشینه خنداب به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.
1- حداقل از دوره‌های آغاز اسلامی تاکنون در این محدوده شهر مهمی شکل نگرفته است که با توجه به محیط مناسب جغرافیایی بیانگر شرایط نامناسب امنیتی بوده است.
2- وجود دالان طبیعی دشت شراء شرایطی را به وجود آورده است که می‌توان برای هجوم از نواحی غربی به مرکز ایران مورد استفاده قرار گیرد که این امر توانسته در تخریب کانونهای زیستی موثر باشد .
وجود گروه‌های لر، ترک، فارس در محدوده خنداب مبین مسیر حرکت اقوام و سکونت گزینی آنان در این محدوده می‌باشد که بی ارتباط با تحریکات نظامی آنان نیست.
3- وجود قلعه و حصار نشانگر وجود نوع زندگی مبتنی بر غارت و دفاع می‌باشد.
4- وجود امامزاده در خنداب و همچنین نوشته دانشمند عالی قدر مرحوم ابراهیم دهگان سند تاریخی مستند و گواه روشن بر قدمت تاریخی خنداب است.
بر اساس اسناد و مدارک موجود قدمت خنداب به بیش از 1200 سال می‌رسد. ابوالفرج قدامه بن جعفر کاتب بغدادی متوفی سال 327 ه ق در کتاب خود در ذکر راههای منتهی به شهر کرج (آستانه ) چنین بیان می‌کند « از همدان به کرج از راه رستاق شراء ،از همدان به جود 5 فرسنگ ، از جود به خنداب( که فعلا به همین نام و در جای اصلی شهر است ) هفت فرسنگ، از خنداب به سیان هفت فرسنگ و از سیان به کرج 5 فرسنگ ،پس از همدان تا کرج 27 فرسنگ راست .
»از این سند تاریخی به قدمت سابقه تاریخی خنداب پی می‌بریم و مهم‌تر آن که خندا ب در سال 328 ه ق یعنی بیش از 11 قرن قبل در محله فعلی و به همین نام بوده است .
حمد ا.. مستوفی نیز در نزهه القلوب در بیان مطالب جغرافیایی منطقه جبال به منطقه شرائین اشاره کرده که بیانگر قدمت نام شراء در طول تاریخ است.
در ارتباط با خنداب باید اشاره کرد که وجود مقبره حضرت امامزاده محمد مسعود فرزند امام موسی کاظم (ع) که در میان شهر و در کنار رودخانه قرار دارد دلیلی بر قدمت آن حداقل از سده دوم هجری است.
اگر چه ممکن است این محل در ابتدای دوره اسلامی بسیار کوچک بوده است همچنین بر اساس نقل پاره ای از مطلعین محلی نام اصلی خنداب خندق آب بوده است. از شواهد تاریخی چنین بر می‌آید که اهالی این منطقه برای محافظت خود و دام هایشان تونل هایی ایجاد می‌کردند که هم مخفیگاه مناسبی برای پناه بردن به آن در هنگام خطر بوده و هم به عنوان تونل منتهی به رودخانه جهت برداشت آب مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
این محدوده به دلیل قرار داشتن در امتداد دشت و رودخانه شراء (قره چای )، دامنه‌های رشته کوه زاگرس و ریزش جوی از نظر کشاورزی مناسب و جاذب جمعیت بسیار است و به جرات می‌توان حوزه جغرافیایی خنداب را در استان مرکزی به شمال ایران مقایسه کرد.
به همین خاطر برای توسعه گردشگری طبیعت گردی و کشاورزی مستعد است .
ساکنان شهرستان خنداب به سه گروه عمده زبانی تقسیم می‌شوند ، این سه گروه عبارتند از ترکی ، لری و فارسی.
وجه تسمیه خنداب:بر اساس لغت نامه دهخدا، خنداب در اصل کندآب بوده است. به نحوی که جریان رودخانه در این روستا کند می‌شده است از این جهت اصل لغت کند است که به خنداب تبدیل شده است.
دلیل دیگر برای نام گذاری خنداب وجود رودخانه قره چای است که در گویش محلی خنداب به معنی قند آب یا آب شیرین بوده است.
جاذبه‌های طبیعی
این شهرستان همجوار با شهرستان‌های اراک، کمیجان و شازند بوده و از غرب نیز همجوار استان همدان است .شهرستان خنداب، که از سوی مردم محلی ساکن آن عموماً با نام شراء شناخته شده است، در ابتدای حوزه رودخانه قره چای قرار داد.
این رودخانه پس از استان مرکزی وارد استان همدان می‌شود و در نهایت با ورود مجدد به استان مرکزی به دریاچه حوض سلطان در قم می‌ریزد. شهرستان خنداب یا منطقه شراء دارای مناطق مسکونی عمده ای، همچون کرکان، جاورسیان، سنگ سفید، اُستوه، اناج، دهچال و خنداب است.
منبع :http://www.nasimekhondab.ir/
http://www.asnaf118.com/
http://libraries-khondab.blogfa.com/
