دشت شیمبار ( شیرین بهار )

دشت شیمبار در 100 کیلومتری شمال شرقی مسجدسلیمان و ایذه قرار دارد.مساحت این منطقه 54000 هکتار و عمدتا از جنگل بلوط تشکیل شده است.
مهم‌ترین راه دسترسی به منطقه جاده آسفالته مسجد سلیمان به شهرکرد (بازفت) است که پس از عبور از تونل دلا از میانه منطقه عبور می‌کند. همچنین راه شوسه رگ منار که راه قبلی منطقه بود نیز از ضلع شمال غرب منطقه وارد و به پاسگاه محیط بانی سرحونی منتهی می‌شود.
سایر راه‌های درون منطقه عمدتاً راه‌های خاکی جیب رو و یا مالرو هستند. علاوه بر آن از طریق دریاچه سد شهید عباس پور به وسیله قایق می‌توان به منطقه دسترسی پیدا کرد.
این دشت با ده هزار نفر جمعیت پراکنده روستایی و عشایری یکی از پرجاذبه‌ترین نقاط تفریحی این شهرستان است.
این منطقه از یک طرف در دامنه کوه دلا قرار دارد و محدودۀ آن از سرحونی شروع شده و شیرین بهار را به دو بخش بالا و پایین تقسیم می‌کند.
وجود چشمه‌ها و آبشارهای زیبا و رودخانه‌ای معروف به شط شیمبار در کنار جنگل پوشیده از انواع درختان بلوط، بادام، بوته‌های وحشی قارچ، و انواع مرکبات، انگور کوهی،توت، انار و سیب و کوه‌های سر به فلک کشیده و مناسب کوهنوردی و پوشیده از گل‌ها و بوته‌های متنوع و انواع حیوانات زیبائی خاصی به این منطقه داده است.
بر اساس قانون برنامه پنچ ساله دوم و مصوبه شماره 82 مورخ 15/10/87 شورای عالی حفاظت محیط زیست منطقه حفاظت شده شیمبار از سال 1379 به عنوان یکی از مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست مصوب شد.
هر چند به خاطر وجود تالاب با ارزش شیمبار از گذشته مورد توجه جدی بوده است؛ ولی عملاً از تاریخ تصویب به عنوان یکی از مناطق تحت مدیریت مورد حفاظت قرار گرفته است.
منطقه شیمبار جزء رشته کوه‌های زاگرس است و از چند کوه مهم به نام منار و دلا در غرب، کینو و للر در شمال، تاراز و گریز در شرق تشکیل شده و در مرکز آن تالاب زیبای شیمبار قرار گرفته است.
پوشش عمده جنگلی منطقه را درختان بلوط ایرانی و پس از آن بنه و پوشش عمده تالاب شیمبار را جاز تشکیل می‌دهد, شیمبار پر از انگورهای یاقوتی است که مالک خصوصی ندارد.
گونه‌های مهم درختی و درخچه ای منطقه کیکم- بادام- جاز- انجیر- زالزالک و کلخونک هستند
سایر گونه‌های گیاهی منطقه مورد، انگور، پده، چنار، ارژن، آلبالو وحشی، زبان گنجشگ، انار، توت، انواع گون، گاو زبان، خاکشیر، زیره، ریواس، مورد معطر، پرسیاوشان، گزانگبین و انواع گرامینه و گیاهان دارویی متنوع می‌باشند.
گیاهان تیره انگور کوهی،قارچ، و انواع مرکبات و سیب گون ،گاوزبان ، خاکشیر ،زیره ،کیکم، جهور ، کلخونگ و .... در منطقه دیده می‌شود .
بدلیل وجود خاک مناسب و آب و هوای مساعد در این منطقه محصولات کشاورزی از قبیل گندم، جو، نخود و عدس کاشته می‌شود.
در مجموع 25 گونه پستاندار و 70 گونه پرنده در منطقه یافت می‌شود.
پستانداران منطقه کل و بز– پلنگ- خرس قهوه ای- سنجاب ایرانی- گرگ- روباه- شغال- گربه وحشی- تشی- خرگوش- خدنگ- انواع خفاش - خارپشت و انواع موش می‌باشند
انواع پرندگان درخت زی ، خشک زی وابزی در منطقه دیده می‌شوند شامل کشیم کوچک، کشیم بزرگ، حواصیل شب، حواصیل خاکستری، کبک، تیهو ، انواع دارکوب، بلبل خرما، بلبل، دم سرخ، انواع توکا، هدهد، انواع کبوتر وقمری، زاغی، جی جاق، کلاغ، غراب، کمرکلی بزرگ وکوچک، چرخ ریسک، انواع پرندگان شکاری، لاشخورها ،چکاوک و گنجشک و دال در این منطقه زیست می‌کنند
منطقه حفاظت شده متشکل از ارتفاعات پرشیب و عمدتاً صخره ای و بسیار صعب العبور و مرتفع است.
کوه منار با ارتفاع 1800 متر، کوه کینو با ارتفاع 3800 متر، کوه تاراز با ارتفاع 3000 متر از جمله ارتفاعات مهم منطقه هستند.
دره‌ها و تنگه‌های معروف منطقه تنگ سنان، تنگ سرد، تنگ چلو، چال منار، تنگ شلا و تنگ رپی. این مناطق عمدتاً محل و زیستگاه حیات وحش منطقه هستند.
در میان این رشته کوه‌ها تالاب شیمبار با زیبایی بسیار و سکونت گاه‌های عشایر در حاشیه آن قرار دارد. اراضی مسطح بجز تالاب شیمبار به ندرت در سایر جاه‌های منطقه یافت می‌شود.
تالاب شیمبار با مساحت حدود دو هزار هکتار در مرکز منطقه قرار دارد و کلیه آب‌های سطحی رشته کوه‌های کینو، للر، تاراز و دامنه‌های شمالی و شرقی منار و دلا به این تالاب ریخته سپس از خروجی تالاب که به پل نگین معروف است و از طریق دره شلا به دریاچه سد شهید عباس پور می‌ریزد
.
سطح "تالاب شیمبار" پوشیده از جامعه منحصر به فرد درختان و دریاچه‌های کم نظیر و منحصر به فرد جاز، پده، گز، تمشک، انگور، انار، توت تشکیل شده که به صورت خودرو و انبوه تالاب را فرا گرفته است.
این گونه پوشش بندرت در مناطق دیگر یافت می‌شود و در بعضی از محل‌های آن غیر قابل نفوذ است.
درون تالاب شیمبار بدلیل وجود امنیت فوق العاده انواع جانوران بخصوص پستانداران وجود دارند که در بین آنها سنجاب ایرانی Sciurus anomalus سمور Martes foina گرگ Canis lupus گراز Sus scrofa نمس Herpestes edwardsii به وفور دیده می‌شوند علاوه بر آن گونه‌های همچون خرس قهوه ای Ursus arctos پلنگ Panthra pardus کل و بز Capra aegagrus قوچ و میش Ovis orientalis به مقدار محدود، گربه وحشی، خرگوش، شغال، کفتار ، انواع خفاش، تشی، روباه معمولی در ارتفاعات منطقه وجود دارد
تالاب زیستگاه حیوان هایی چون خرس، گرگ و کفتار است و در فصل پر آبی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی به صورت محدود و در زمان بسیار کوتاه در تالاب استراحت و سپس ادامه مسیر می‌دهند.
کشیم، چنگر، اکرات و حواصیل از جمله پرندگان مهاجر دیده شده در تالاب هستند. در مجاورت تالاب در منطقه شیرین بهار در نزدیکی چشمه سرحونی یک پاسگاه محیط بانی برای استقرار نیروی اجرایی و کارشناسی برای حفاظت از منطقه دایر است.
محدوده این منطقه در سه قسمت تعیین شده یکی از خط رأس بالای تونل دلا در امتداد جاده آسفالته تا پل نگین و سپس به محل باریکه تالاب و از آنجا در امتداد مرز تالاب تا چشمه گندیکار و سپس در همان امتداد تا چشمه تنگ سنان و سپس به چال منار تا خط رأس کوه منار در امتداد خط رأس تا بالای تونل دلا.
محدوده دوم از باغات تنگ پل تا خط رآس کوه کینو و از آن خط رأس تا خط رأس کوه للر به تنگ لیله. محدوده سوم شامل کوه گریز از خط رأس تا دریاچه سد شهید عباس پور است.
به دلیل برفگیر بودن ارتفاعات منطقه، چشمه‌های دائمی زیادی جاری هستند. مهم‌ترین این چشمه‌ها سوسن و سرخاب، سربازار، تنگ سرد، سرحونی، تنگ سنان، گندیکار، شلا، تنگ چلو و چال منار هستند.
این منابع آبی علاوه بر استفاده وحوش مورد استفاده دامداران و باغ‌های منطقه نیز قرار می‌گیرد.
مهم‌ترین آثار باستانی منطقه، دره ای کنده شده است که قسمتی از آن به صورت یک پل باقی مانده و به پل نگین معروف شده است.
این دره در واقع خروجی تالاب شیمبار بوده و علاوه بر این که باعث ماندگاری آب تالاب و تنظیم خروجی آب آن می‌شود، باعث جلوگیری از بروز سیلاب و آب گرفتگی اراضی پیرامون در مواقع بروز باران‌های لحظه ای و رگبارها در منطقه می‌شود.
علاوه بر آن در چند نقطه از جمله در تنگ سرد، تنگ سنان، سوسن و سرخاب تعدادی آسیاب آبی وجود دارد که تا حدود 20 سال پیش نیز فعال بوده اند.
منطقه حفاظت شده شیمبار از روزگاران قدیم تا کنون در مسیر کوچ عشایر ایل بختیاری از منطقه سردسیر چهار محال و بختیاری به مناطق گرمسیر خوزستان قرار دارد که به مراتع "میانبند" معروف است.
عشایر کوچ کننده در مسیر کوچ از منطقه عبور می‌کنند و گاهی نیز قسمت‌های جنوبی آن به عنوان محل‌های زمستان گذرانی و قسمت‌های شمالی آن به عنوان مراتع ییلاقی مورد استفاده عشایر قرار می‌گیرد.اکثر مردم این سرزمین از ایل موری و گمار می‌باشند.
از آنجا که این منطقه محل گذران ییلاق و قشلاق عشایر است، روستاهای آن اغلب کم جمعیت و پراکنده اند. ولی مهم‌ترین روستاها زابوت به عنوان مرکز بخش، للر، کتک، سرحونی، سوسن و سرخاب، چلو، نگین، چال منار، آب خرزهره، بنه موسی، چال انجیر، سرشط، شلا، گزیر، نرگسی، گزگاه، مورگه و تنگ سنان می‌باشند
درون منطقه حفاظت شده و در حاشیه آن چند امامزاده و قدمگاه وجود دارد که مورد احترام مردم محلی و حتی زایرانی از شهرهای دیگر است.
از جمله شاهزاده عبدا...، امام زاده بابا زاهد، صالح ابراهیم، برهان عالی از جاذبه‌های مذهبی منطقه می‌باشد.
جاذبه‌های ورزشی و تفریحی منطقه قایقرانی، ماهیگیری، عکاسی، پیاده روی، کوهنوردی می‌باشند
آبشار بسیار دیدنی شیمبار با ارتفاع بیش از 50 متر در منطقه ای صعب العبور قرار گرفته است که دستیابی به آن بسیار مشکل می‌باشد به همین دلیل منطقه اطراف آن کاملاً دست نخورده باقی مانده است.
از دیدنی‌های دیگر دشت شیمبار کوه قلندران است که درگذشته پناهگاهی برای یاغی‌ها و مخالفین حکومت‌های وقت بود.
از آثار تاریخی منطقه می‌توان به وجود نقش برجسته‌های تنگ بتا و تنگ سنان اشاره کرد. این سنگ نگاره‌ها بر سینه کوه کنده کاری شده اند که با در نظر گرفتن نوع پوشش و آرایش موی سر این سنگ نگاره‌ها می‌توان گفت که همزمان با دورۀ اشکانیان و مربوط به الیمائیدها حکومت محلی همزمان با اشکانیان که اندیکا جزئی از قلمرو آنها محسوب می‌شده می‌باشند.

منبع:
http://fa.wikipedia.org/
http://www.fam-group.blogfa.com/
http://www.mpr-khuz.ir/post-905.aspx
http://baresafar.blogfa.com
http://www.yjc.ir
http://andikakhabar.ir/?p=6754
http://www.yjc.ir
http://khananews.com/news/4049
http://ktnews.mihanblog.com/