کوه آرارات (به ارمنی:ماسیس،Մասիս یا آرارات،Արարատ به ترکی:آگری داغ، Ağrı Dağı، به کردی:چی یای آگیری،Çiyayê Agirî) کوهی است واقع در شمال شرقی کشور
ترکیه (استان آغری) در مرز
ایران، جمهوری خودمختار نخجوان و
ارمنستان.
آرارات دارای دو قلهٔ آتشفشانی آرارات بزرگ (۵٬۱۳۷ متر) و آرارات کوچک (۳٬۸۹۶ متر) است.مخروط کوچکتر این کوهستان، معروف به آرارات کوچک یا ماسیس ۳٬۸۹۶ متر بلندا دارد و در جنوب شرقی قله اصلی واقع شده‌است.
فلات میان دو قله پوشیده از گدازه‌ها و سنگ آتشفشانی است.زمین‌لرزه تابستان ۱۸۴۰م با شدت ۶/۳ ریشتر سبب ریزش کوه، مدفون شدن یک دهکده، یک کلیسا و اقامتگاه کاهنان در زیر آوار ناشی از ریزش کوه و کاهش ۱۸۰۰ متر از ارتفاع قلهٔ آرارات شد و در حال حاضر کوه بزرگ آرارات با ارتفاع ۵۱۳۷ متر از سطح دریا دارای ۴۲۰۰متر بلندی است.فاصلهٔ قلهٔ آرارات بزرگ، که در تمام طول سال از برف و یخی به عمق صد متر و به وسعت ۳۷ کیلومتر مربع پوشیده شده، از قلهٔ آرارات کوچک شرقی یازده کیلومتر است.در کتاب آفرینش در عهد عتیق از آرارات به عنوان محل به خاک نشستن کشتی نوح پس از طوفان ذکر شده‌است.
از دیگر نام‌های این کوه «کوه جودی» است که در قرآن ذکر شده‌است.هیچ انفجاری در
...مشاهده کامل متن قلهٔ این آتشفشان‌ها گزارش نشده ولی احتمال اینکه در خلال ده‌هزار سال گذشته انفجاری بر روی آن رخ داده باشد زیاد است.
بخش عمده‌ای از بلندی‌های ارمنستان، با مرکزیت کوه آرارات، که سرچشمهٔ رودخانه‌های دجله، فرات و ارس و محصور به آب‌های دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه است، در زمان پیدایش انسان اولیه در زیر آب‌های بالا آمده پس از عصر یخبندان و جزو نخستین سکونت گاه‌های انسان اولیه بوده.
وجود حدود ۱۰۷۶ غار، فقط در اطراف شهر آنی (شهر باستانی) حاکی از وضعیت مناسب زندگی انسان‌های غارنشین در آن دوران در منطقهٔ بلندی‌های ارمنستان است.از دوران زیست (همو سپینس)ها آثاری باقی مانده که قدمت آنها در بلندی‌های ارمنستان به دوازده هزار سال، پیش از میلاد باز می‌گردد.پیدایش، اسکان و رشد انسان‌های اولیه مستقیماً در گرو محیط زیست مناسب بوده است.
از این رو، منطقهٔ حاصلخیز و پر آب سلسله جبال ارمنستان و اطراف کوه آرارات را یکی از نواحی مناسب برای سکونت انسان اولیه و رشد دامداری و کشاورزی پس از دوران یخ بندان کرهٔ زمین دانسته‌اند.وجود معادن طبیعی و رشد صنعتی ناشی از طبیعت مستعد منطقه بعدها، در طول تاریخ و در عصر آهن و مفرغ نیز سبب شکوفایی استعداد ساکنان این ناحیه شد.
کشف ابزارهای آهنی به جای مانده از انسان اولیه، ضرب سکه‌های امپراتوری روم و تأمین اسلحهٔ فلزی ارتش ایران باستان گواه این واقعیت است.
کلمه و پیشوند آر، که به کرات در ترکیب نام‌ها و واژه‌های ارمنی چون، <اورـ آرـ تو>، اورارتو، <آرـ گیشتی>،آرگیشتی اول، <آرـ ار ـ ات>، <آرـ من> (نام قومی ایرانی)، <آرـ مه نوید>(نژاد ارمنیان)، <آرـ تساخ>،آرتساخ <آرـ اکس> رود ارس و آراتا به کار رفته است، ریشه در میان‌رودان شمالی دارد.آر، خدای آفرینش سرزمین و قومی است که از هزاران سال پیش در بلندی‌های ارمنستان می‌زیسته‌اند.
باستان شناسان آثار رؤیت و پرستش پرفروغ‌ترین ستارهٔ کهکشان، شباهنگ (ستاره) را در خرابه‌های پایگاه پنج هزار سالهٔ ستاره‌شناسی مه تسا مور، در ارمنستان کنونی، کشف کرده‌اند.
این ستاره نماد،آیا (در دوره‌های بعد اینانا و بعدها آناهیتا) خدای آفرینش سرزمین آراتا در دوران پایانی سده ۴ (پیش از میلاد) بوده است.
کهن‌ترین اشارهٔ مکتوب و منصوب به کوه آرارات مربوط به حماسه گیلگمش است که در آن قهرمان داستان گیلگمش، پسر لوگالباندا، خدای دریاها، برای یافتن درخت موعود به سوی کوه‌های دوگانهٔ ماتسو در شمالی‌ترین نقطهٔ بین‌النهرین می‌رود.آشوریان، نخستین ساکنان و حکام آراتا، که در آغاز هزارهٔ سوم پیش از میلاد به تدریج به سمت جنوب کوچ کردند و در بین‌النهرین (عراق کنونی) سکونت گزیدند، مردمی از تیرهٔ آرمه نوید بودند.
تمدن هند و یونان در پایان هزارهٔ سوم پیش از میلاد و آغاز تمدن اورارتو از این نقطه به هند و شبه جزیره بالکان منتقل شد و امروزه، می‌توان سرچشمهٔ زبان و فرهنگ هند و اروپایی را در آراتا یا بلندی‌های ارمنستان دانست.
منشأ و مرکز اقلیمی زبان‌های هندواروپایی که بیش از یک قرن است به منزلهٔ زبان مادر زبان‌هایی با ساختار هند و اروپایی شناخته شده، در سرزمین کوهستانی ارمنستان است.قبایل چادرنشین تُرک تبار نخستین بار در هزارهٔ دوم پس از میلاد، در اواسط قرن یازدهم، این منطقه را مورد تهاجم قرار دادند و در آن سکونت گزیدند.
سلجوقیان، که در ۱۰۶۴م شهر آنی (شهر باستانی)، پایتخت ارمنستان، را متصرف شده و اقوام ترک و کُرد محلی را به مهاجرت به سرزمین‌های حاصلخیز آن تشویق کرده بودند، جهان گشایی نهایی را در تابستان ۱۰۷۱م آغاز کردند
کوه آرارات نیز از جمله نمادهای مهم ارمنیان است و با وجود اینکه این کوه هم اکنون در خاک ترکیه واقع شده ارمنیان تعصب و علاقه خاصی به این کوه دارند.کوه آرارات از نظر ارمنیان نماد مقاومت و پایداری می‌باشد و ارمنیان نام آرارات را بر پیشانی باشگاه و محل کسب و کار خویش درج می‌کنند و ارمنیان نام آرارات را برای فرزندان پسر خود انتخاب می‌کنند.
شعری از آوتیک ایساهاکیان
بر فراز قله باستانی آرارات قرن‌ها همچون ثانیه‌هایی آمده و گذشته‌اند
تندرهای بی‌شماری شمشیر آسا بر تارک آن فرود آمده و گذشته‌اند
دیدگان نسل‌هایی که از مرگ در بیم بودند به قبله درخشانش نظر افکنده و گذشته‌اند
اکنون کوته زمانی نوبت از آن توست تو نیز بر سیمای پرشکوهش نگاهی بیفکن و بگذر!
اولین صعود این قله توسط فردریچ پاروت از اهل روسیه در سال ۱۸۲۹ میلادی انجام شد.
هوای کوه آرارات در تابستان آفتابی گرم و خشک بوده ولی در فصل بهار و زمستان دارای آب و هوای سرد می‌باشد که کوهنوردان در این فصول با بوران، کولاک و بارش باران و برف مواجه می‌شوند.
ماههای تیر و مرداد و شهریور بهترین ماههای صعود بوده و جبهه جنوبی کوه ایمن‌ترین و آسانترین مسیر صعود به قله است. صعود به این کوه بدون اخذ مجوز و راهنما و مربی به هیچ عنوان امکان‌پذیر نمی‌باشد.
منبع:
fa.wikipedia.org/
