اقلیم : معتدل
نام قدیم : چهرمحال بختیاری
مساحت : 16332
جمعیت : 895263
استان چهارمحال و بختیاری ؛ بام
ایران ، مهد رشد و بالندگی علما و شعرا و عرفای بنام و سرزمین شاهکارهای خلقت و زیباییهای طبیعی، منشاء آبهای گوارا ( با ۱۰ درصد منابع آب کشور ) و
دشت لاله‌های واژگون.
استان چهارمحال و بختیاری با مساحت حدود 16332 کیلومتر مربع که تقریباً یک درصد از مساحت کل کشور را شامل میشود، در جنوب غربی کشور در
...مشاهده کامل متن محدوده رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است.این استان از سمت شمال و شرق به استان اصفهان، از جنوب به استان کهکیلویه و بویراحمد و از غرب به استانهای لرستان و خوزستان محدود میشود.براساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور استان چهارمحال و بختیاری دارای ۷ شهرستان ( به نامهای شهرکرد، بروجن، فارسان، لردگان، اردل، کوهرنگ و کیار ) ، ۲۷ شهر، ۱۶ بخش و ۳۶ دهستان است.شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری ۱۹۹۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و به " بام ایران " معروف است.
بیشترین مساحت استان را شهرستان کوهرنگ با ۳۷۹۰ کیلومتر مربع و کمترین مساحت مربوط به شهرستان فارسان با ۵/۵۶۵ کیلومتر مربع میباشد.این استان محل اصلی ییلاق عشایر بختیاری است و مردم آن به زبان‌های فارسی ـ ترکی قشقائی و گویش بختیاری تکلم می‌کنند.نام " چهارمحال و بختیاری " اشاره به دو بخش چهارمحال و منطقه بختیاری دارد.
" چهارمحال " بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه بختیاری بود که از چهار ناحیه لار، کیار، میزدج و گندمان تشکیل می‌شد ( در تقسیمات کنونی استان؛ لار در شهرستان شهرکرد، کیار در شهرستان کیار، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار می‌گیرد.
) و " بختیاری " هم شامل شهرستان‌های کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان میباشد. طبق آخرین اطلاعات از کل جمعیت استان ۱۰۰% مردم این استان مسلمان و با توجه به شواهد مسلم تاریخی و آثار موجود می‌توان گفت که در دوران حکومت خلفای عباسی بعد از یاران و پیروان خاندان عترت که خانوادگی و فامیلی به ائمه اطهار (ع) و اولاد علی عشق می‌ورزیدند و مذهب شیعه داشتند، بختیاریها اولین قوم ایرانی بودند که به طور عام و همه گیر با آغوش باز مذهب شیعه را پذیرفتند.تشیع ناب و اعتقادات خالص و توسل به ائمه اطهار (ع) و احترام به سادات و پایبندی به شریعت محمدی و سیره علوی از آنها مردمانی با اخلاق نیکو ، دیندارانی پارسا و مجاهدانی بزرگ ساخته است.
استان چهارمحال و بختیاری تاریخی کهن دارد، پژوهشهای علمی و کند و کاوهای باستان شناسی، آثار و نشانه‌های متنوع و مختلف از سیر تکوینی فرهنگ و تمدن ساکنین قدیمی این منطقه و وجود ابنیه و آثار تاریخی به جا مانده و پیدایش مسکوکات و اشیاء فلزی از ادوار مختلف ایلامی، هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی، گواه قدمت تاریخ این سرزمین باستانی بوده و برگهایی از تاریخ ۹ هزار ساله این منطقه را ورق می‌زند و مؤید این مدعاست که این منطقه در دوران قبل از اسلام تا تسلط اعراب، منطقه دارای فرهنگ و سوابق درخشان تاریخی است.استان چهارمحال و بختیاری علاوه بر اینکه محل رشد و بالندگی علما و شعرا و عرفای فراوان و بنامی منجمله؛ حضرت آیت اله سید ابوالقاسم نجفی حسینی دهکردی(ره) ( صاحب کتاب منبرالوسیله و ... )، میرزا حبیب دستان بنی، میرزا نوراله عمان سامانی ( صاحب گنجینه الاسرار )، میرزا ابوالفتح خان دهقان سامانی ( صاحب شکرستان و هزار و یک شب )، آصف قهفرخی، پژمان بختیاری، داراب افسر بختیاری، قطره سامانی ( صاحب مختارنامه که بر یکصد و پنجاه هزار بیت بالغ می‌گردد.
)، دفتری، نیره، واهب بختیاری ( معاصر شاه عباس صفوی )، محرم قهفرخی و ... میباشد، از لحاظ جاذبه‌های گردشگری و طبیعی و شاهکارهای خلقت هم، منشاء دو رودخانه بزرگ کشور ( زاینده رود و کارون ) بوده و سرزمین شاهکارهای خلقت و زیباییهای طبیعی به شمار می‌آید که می‌تواند سالانه میلیونها گردشگر را از سراسر کشور و حتی دنیا به خود جذب نماید.
این استان دارای دو منطقه جلگه ای و کوهستانی است. منطقه جلگه ای آن را مزارع سبز و خرم و باغ‌های وسیع و منطقه کوهستانی آن را بخشی از رشته کوههای زاگرس تشکیل می‌دهد.
زردکوه با ۵۴۸۴ متر ارتفاع، از بلند‌ترین نقاط استان است و دو رودخانه بزرگ زاینده رود و کارون از یخچالهای دائمی آن سرچشمه می‌گیرند.موقعیت خاص جغرافیائی و شرایط توپوگرافیکی و برخورداری این استان از اقلیم معتدل و مناسب، نزولات مناسب آسمانی و تنوع پوشش گیاهی بویژه در فصل تابستان و بهار، همراه با تنوع آب و هوای کوهستانی، طبیعت بکر و زیبا، دشتهای پراکنده و سرسبز و پر گل و هوای مطبوع و خنک به خصوص در فصلهای بهار و تابستان، وجود ارتفاعات بلند، کوههای سربه فلک کشیده هم چون زردکوه با هوای پاک و مطبوع، در کنار چهچهه مرغان خوش الحان، زیبائی گلهای رنگارنگ و اراضی سرسبز و مناطق جنگلی ( با وسعتی بالغ بر ۳۰۷ هزار هکتار با گونه‌های متعدد گیاهی )، تالابهای گوناگون و جذاب ( و مسیر مهاجرت پرندگان آبزی )، منابع آبی فراوان رودها و چشمه‌های گوارا ( با در اختبار داشتن ۱۰ درصد منابع آبی کشور )، زیستگاههای وحوش با تعدد زیست گونه‌های جانوری و ... به عنوان زیباترین جلوه‌های طبیعی و گنجینه‌های ارزشمند، از دیگر نعمتهای خدادادی این دیار به شمار می‌آید.از مهمترین جاذبه‌های گوناگون زیارتی، تاریخی، گردشگری و طبیعی این استان می‌توان آستان مقدس چند تن از حضرات امامزادگان (ع)، همچون؛ امامزادگان حلیمه خاتون و حکیمه خاتون (ع) شهرکرد، حضرت امامزاده حمزه علی(ع) بلداجی، حضرت امامزاده سید بهاء الدین محمد (ع) شیخ شبان، حضرت امامزاده سید محمد (ع) بارده و ...، حاشیه زیبای رودخانه زاینده رود، حاشیه جذاب رودخانه کارون، موزه‌های باستان شناسی و مردم شناسی، قلعه تاریخی چالشتر، خانه‌های آزاده و ستوده چالشتر، قلعه دزک، پل زمانخان، دشت لاله‌های واژگون، تالاب بین المللی چغاخور، تالاب گندمان، آبشار تونل کوهرنگ، آبشار شیخ علیخان، آبشار دره عشق، آبشار آتشگاه، غار یخی چما، غار سراب، چشمه دیمه، چشمه برم، چشمه‌های مولا و سرداب، منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه حفاظت شده سبزکوه، گردشگاه سیاسرد، گردشگاه پیرغار ( و کتیبه و سنگ نوشته‌های مشروطیت )، پارک جنگلی پروز و ... را نام برد.
آثار و ابنیه‌های تاریخی با سبک معماری اسلامی ( از آثار دیرین دوره اسلامی )، صنایع دستی عشایر بختیاری و دستبافتهای روستائیان ( مانند فرش دستباف چالشتری [ با معروفیت جهانی که سالهاست که جای خود را در بازارهای مناطق مجاور و جانبی باز کرده]، قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم، خورجین، چوغا، سیاه چادر، وریس، کلاه و دستکش، پلاس، کمچه دان و ... ) و غیره از دیگر جاذبه‌های این استان است.
موقعیت جغرافیایی
شکل طبیعی استان چهارمحال بختیاری براساس ارتفاعات میانی رشته کوه زاگرس استوار است و به عنوان یکی از مناطق کوهستانی کشور محسوب میشود.
مرکز استان یعنی شهرکرد با ارتفاع ۲,۱۵۰ متر در میان شهرهای ایران، مرتفع‌ترین شهر کشور است به همین دلیل به بام ایران مشهور است.
رشته کوه زاگرس در این منطقه، به صورت نواری از شمال غرب تا جنوب شرق کشیده شده و کوه معروف «زردکــــوه بختیاری» با ارتفاع ۴,۵۴۸ متر در این استان قرار گرفته است.
وجود برف در ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری موجب شده معروفترین رودخانه‌های دایمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی کارون، زاینده رود و دز از این ارتفاعات سرچشمه بگیرند.
داشتن ماهیت کوهستانی مرتفع و قرار گرفتن در مسیر جریان‌های جوی مدیترانه‌ای باعث شده این منطقه از نظر بارش نزولات جوی از وضعیت مناسبی برخوردار شود. ریزش‌های جوی در استان از مهرماه آغاز و در دی ماه به بیشترین مقدار می‌رسد.
این بارش‌ها کم کم در اردیبهشت ماه کاهش می‌یابد.
به دلیل کوهستانی بودن استان چهارمحال وبختیاری و با توجه به این که دمای هوا ناشی از ارتفاع در هر منطقه از استان متفاوت است اقلیم‌های حرارتی مختلفی در استان وجود دارد.
بنابراین آب و هوای استان دارای زمستانی سرد و تابستانی معتدل است.
همچنین به علت جوان بودن دوره کوه زایی، دراین منطقه وجود بلایا و مخاطرات طبیعی چون سیل و زلزله رانش زمین در اکثر نقاط آن مشاهده میشود.
اقوام وزبان
آنچه مسلم است این است که بختیاریها از نژاد قدیم ایرانی و از قبایل «پارس ها» هستند که در سده‌های ششم و هفتم قبل از میلاد در دامنه کوههای بختیاری مستقر شده اند.
ایل بختیــاری از شعبات قوم لر است و خود به دو بخش بزرگ «هفت لنگ» و «چهارلنگ» تقسیم می‌گردند.
در خصوص زبان بختیاریها باید گفت که به علت موقعیت خاص جغرافیایی و نفوذ کم قبایل دیگر، زبان بختیاریها به عنوان یکی از اصیل‌ترین زبان‌های فارسی به شمار می‌آید.
نزدیکی گویش بختیاری با زبان پهلوی به اندازه ای زیاد است که زبان شناسان آن دو را از هم جدا نمی‌دانند و آن گویش را به جا مانده از زبان پهلوی می‌دانند.
ولی با این وجود به اقتضای مهاجرت‌ها صورت گرفته، زبان ترکی » و ارمنی در بعضی از روستاها رایج است.
همچنین در برخی از روستاها و شهرهای نظیر ؛ بلداجی، سامان، بن، فرادنبــه، سفیددشت و جونقان، گویش ترکی قشقایی رواج دارد.
