اقلیم : معتدل
نام قدیم : طبرستان
مساحت : 423756
جمعیت : 3073943
استان
مازندران در شمال کشور جمهوری اسلامی
ایران و با وسعتی معادل4 /23756 کیلومتر مربع حدود 1/46 درصد از مساحت کشور را در بر داشته و هجدهمین استان از این حیث در کشور محسوب می‌گردد .
دریای خزر درشمال ، استانهای
تهران و
سمنان در جنوب و استانهای
گیلان ...مشاهده کامل متن و گلستان به ترتیب در غرب و شرق استان قرار دارند .
مازندران بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 20شهرستان 58شهر ، 55 بخش ، 129 دهستان و 3697 آبادی میباشد .
در مورد سکونت،زندگی وتمدن در مازندران،از بررسیهایی که از غارهای کمربند و هوتو(در بهشهر)به عمل آمده،معلوم میشود که شرایط زندگی انسانهای دوره پارینه سنگی میانه و پارینه سنگی جدید در این استان نیز نظیر دیگر مناطق فلات ایران بوده است.از این آثار چنین بر می‌آید که در این ادوار در کوهپایه‌ها و دامنه‌های شمالی البرز،هر جا که آب و هوا مساعد‌تر بوده،انسانهای اولیه به شکار و گردآوری خوراک می‌پرداختند و برای اینکه از امنیت و آرامش بیشتری برخوردار باشند،در غارهای مذکور(از جمله غاری که در کنار جاده نکا-بهشهر در جنوب غربی روستای کُلت در اثر خاک برداری در سال 1369 کشف شده) به سر می‌برده اند،وجود آثار دوره نو سنگی در شرق مازندران حکایت از تحولات زندگی مردم در این استان را دارد.
از حدود 10000 سال پیش،مردم این سرزمین همانند بعضی از انسانهای ساکن فلات ایران،توانسته بودند
چارپایان را رام واهلی نمایند.این تحول موجب دگرگونی در زندگی انسانهای این خطه شده است.به تدریج انسانها در مرحله دامداری به سوی دّره‌ها و جلگه‌ها وخاکهای آبرفتی حاصلخیز کشیده شده اند.با آغاز کشاورزی،زندگی به طور کلی دگرگون میشود.رفته رفته با بهتر شدن شرایط زندگی،غذا و مساعد بودن آب و هوا به شمار جمعیت افزوده شد و اولین روستاهای پیش از تاریخ در این خطّه شکل گرفتند.
آب و هوای این استان را با توجه به خصوصیات دما و بارش،می توان به دو نوع معتدل دریایی و مرطوب کوهستانی (معتدل و سرد) تقسیم کرد.استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و جنس خاک از پوشش گیاهی متنوعی از قبیل جنگل انبوه،چمنزار و استپ برخوردار است.
مجاورت دریای مازندران و رشته کوههای البرز سبب شده است که به تبعیت از آب و هوادر دامنه شمالی البرز از خط ساحلی دریای مازندران تا قلل مرتفع،بر حسب افزایش ارتفاع،پوشش گیاهی متنوعی به صورت نوارهای مشخص به وجود آیند.
امتداد کوههای البرز در جنوب ، نزدیکی به دریا و پوشش گیاهی از دلایل اصلی تعدیل آب و هوای این منطقه است .
از لحاظ طبیعی مازندران به سه قسمت اصلی کوهستانی در جنوب ، میان بند در وسط و جلگه ای در شمال تقسیم میشود . شیب ناهمواریهای آن از غرب به شرق به موازات دریای خزر است .
رشته کوه البرز با رودهای کوچک و بزرگی که درامتداد شمالی – جنوبی آن جریان دارند به سه منطقه غربی ، مرکزی و شرقی تقسیم شده است .
بر اساس سرشماری سال 1390 ، جمعیت استان مازندران بالغ بر 3073943نفر میباشد که تقریبا4/1 درصد جمعیت کل کشور را تشکیل میدهد . از این تعداد 50/2درصد را مردان و 49/8درصد را آن را زنان تشکیل می‌دهند .
اهالی مازندران به زبانهای فارسی و گویش مازندرانی تکلم می‌کنند . گویش مازندرانی که بازمانده زبان ایرانیان قدیم (پارسی میانه) است تقریبا در همه جای استان متداول است .
مازندرانی‌ها خود را گیلک و زبان خود را گیلکی می‌نامند.زبان و لهجه
زبان طبری یا مازندرانی، بازمانده‌ی زبان ایرانیان قدیم است که دیرتر وکمتر از سایر زبانها تحت تاَثیر زبانهای بیگانه ای چون عربی، مغولی، تاتاری قرار گرفته است.
تا قرن پنجم هجری، پادشاهان طبرستان به خط پهلوی می‌نوشتند و سکه می‌زدند. دو کتیبه که به خط پهلوی در رِسِکت، واقع در دودانگه ساری، و گنبد لاجیم واقع در سوادکوه به دست آمده است مؤیّد این مطلب است.
در این استان 99/7درصد جمعیت آن را مسلمانان شیعه تشکیل می‌دهند .
بررسی وضعیت نیروی انسانی و اشتغال استان نشان میدهد از کل جمعیت استان 1071463 نفر ( معادل 40/01درصد ) از لحاظ اقتصادی فعال بوده و بطور تقریبی از هر 2/87 نفر جمعیت استان تنها یک نفر فعال و یا در جستجوی کار بوده است .
نرخ بیکاری استان 10/2 و نرخ اشتغال 89/8درصد بوده است .
در سال 1390 جمعیت شش ساله و بالاتر استان ، 2833680 نفر بوده که از این تعداد 2428382 نفر باسواد ( معادل 85/7 درصد ) و مابقی بی سواد بوده است . نرخ باسوادی در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 90/1 و 79/32درصد بوده است
شهرستان ساری بزرگترین شهر از لحاظ وسعت و مرکز مازندران و پرجمعیت‌ترین شهرستان مازندران میباشد.قله دماوند مرتفع‌ترین قله ایران در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد.
این استان از لحاظ جاذبه‌های گردشگری وجذب توریست رتبه یک را در ایران دارا است و از جنگل،دشت،کوه و دریا سود بسزایی می‌برد. مازندران بلندترین (دماوندکوه) و پست ترین( دریای مازندران) نقاط ایران را در خود جای داده است.
این استان یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق از لحاظ تراکم جمعیتی و یکی از غنی‌ترین آنها از لحاظ منابع گوناگون زیرزمینی میباشد. مازندران قدیمیترین مردم را در جهان از نظر یک جا نشینی دارد.روز ۱۴ آبان هم روز مازندران نام گذازی شده است.
قرار گرفتن این استان در ساحل جنوبی بزرگترین دریاچه جهان موسوم به دریای مازندران یا کاسپین و همجواری با چهار کشور ساحلی این دریا یعنی ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و آذربایجان از یک سو و قرار گرفتن در شمال کلان شهر تهران (پایتخت ایران) از موقعیت جغرافیایی استراتژیکی برخوردار است.
امتیاز حمل و نقل دریایی با کشورهای همسایه از طریق بندر قدیمی نوشهر، و (منطقه ویژه) و مجتمع بندری جدید امیرآباد بهشهر و اسکله نفتی نکا در شرق مازندران، اتصال آن به شبکه سراسری راه آهن کشور، وجود سه فرودگاه (بین المللی) ساری، نوشهر و رامسر، برخورداری از سه جاده شوسه ارتباطی با استان تهران، و اقدام به سرمایه گذاری در طرح در دست ساخت بزرگراه تهران ـ شمال (نوشهر) با امکان دسترسی سریع با فاصله کوتاه ۱۲۰ کیلومتر ارتباط تهران ـ مازندران، عبور خطوط بین المللی فیبر نوری، شبکه ارتباطی بسیار قوی و گسترده‌ای را در مسیر کریدور بین المللی شمال ـ جنوب از هلسینکی (فنلاند)، به بندر لاوان (روسیه) تا ساحل دریای خزر فراهم آورده‌است.
و همچنین جاده بین المللی هراز در این استان باعث ترددهای بالایی شده‌است.
استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اکولوژیک، مجاورت دریا با کوه، دریاچه‌های فصلی، تنوع پوشش گیاهی و آب وهوایی، زندگی جانوری متنوعی دارد و مجموعه ای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگه ای واستپی تواَم با پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی به وجود آورده اند.پستاندارانی از قبیل گراز،پلنگ،گربه وحشی،آهو، میش، قوچ، خرس، شغال، گرگ، گوزن وپرندگانی از قبیل شاهین، قرقاول، عقاب، کبک، و خزندگانی از قبیل مار،لاک پشت وجود دارد.
در دریای مازندران و دهانه رودهای آن،انواع ماهیان استخوانی و غضروفی (ماهی سفید، کپور، سوف، ماش،اورنج و ماهیان خاویاری) یافت می‌شوند که زیر نظر شرکت شیلات شمال اداره میشود.
