مهرستان از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان است
نام سابق شهرستان مهرستان مه گس بوده و کلمه «مه گسmahgas» یک واژه قدیمی پهلوی است که از دو جزء «مه» به معنی بزرگ و «گس» به معنی شهر و جا تشکیل گردیده است .
کلمه‌ی گس امروزه در ادبیات بلوچی مورد استفاده می‌باشد.
مهرستانی‌ها بلوچ هستند و به زبان بلوچی سخن می‌گویند و دین و مذهب مردم اسلام و سنی حنفی می‌باشد.
ویلهلم گیگر Wilhelm Geiger اولین محققی است که لهجه‌های بلوچی را بیشتر بطور سیستماتیک مورد مطالعه قرارداد بود.
وی بلوچی را به دو لهجه اصلی تقسیم کرده و بلوچی شمالی (سرحدی) و بلوچی جنوبی (مکرانی) نامید.
او همچنین بلوچی جنوبی را به گروههای شرقی و غربی و بلوچی شمالی را به گروههای شمالی و جنوبی که بترتیب توسط طوایف لغاری Leghلri و مری Mari نمایندگی می‌شدند تقسیم کرد.
گیگر برای نشان دادن تفاوت لغوی لهجه‌ها به این واقعیت اشاره می‌کند که بلوچی شمالی به میزان بالایی از زبانهای هندی همسایه لغت اقتباس می‌کند در حالیکه بلوچی جنوبی بیشتر دارای لغات اقتباس شده با ریشه فارسی می‌باشد.
“سر جرج گریرسون” Sir George Grierson یکی دیگر از محققین لهجه‌های بلوچی می‌باشد. او لهجه‌های بلوچی را به شرقی و غربی تقسیم کرد. وی معتقد بود که بلوچی غربی در محدوده حکومتی بریتانیا دارای سه لهجه می‌باشد و آنهارا بر اساس منطقه عمده‌ای که در آن صحبت می‌شوند، لهجه کراچی karلči، کیچی kیči و پنجگوری panjguri نامید.
پروفسور جوزف الفنبین Josef Elfenbein محقق برجسته دیگری که بصورت سیستماتیک لهجه‌های بلوچی را مطالعه کرده است می‌باشد، او در کتاب “زبان بلوچی، لهجه شناسی بامتن” برای نشان دادن تفاوت بین لهجه‌های مختلف، لیستی شامل آواشناسی، دستور (صرف و نحو) و لغت تهیه کرده و آنرا بعنوان معیار مقایسه شباهت‌ها و تمایز لهجه‌ها بکار برده است.
برخی از ساکنان اصلی مهرستان یعنی طوایف آزادی و اربابی لهجه‌ی غلیظ و مخصوص به خودشان را دارند.
سازهای محلی این منظقه قیچک، رباب، بنجو، تمبورک، و دهلک است
بازیهای محلی تنوع و تعدد بازیهای سنتی در مهرستان گسترده‌است برخی از این بازیها عبارتند از نه دارو ،سه دارو ، تلکی، هپت سنگ، مجول،چوک، تالی ،کپک ،چم چراگی ،دبل
لباس مردان بلوچ شامل یک پیراهن بلندو شلوار گشاد و بسیار پرچین به همراه دستار یا لنگی بردور سر می‌باشد.
لباس زنان بلوچ نیز تقریباً مشابه پوشاک مردان است با این تفاوت که بخشهایی از سر آستین، سر پارچه و قسمت پیش و جلوی پیراهن را با قطعات پارچه با زیباترین نقش‌های بومی و محلی رنگارنگ سوزن دوزی شده و تزئین نموده‌اند، رنگ و نقش این تزئینات سوزن دوزی شده در مناطق مختلف بلوچستان اندکی با هم متفاوت می‌باشد.اما امروزه جوانان پیراهن را کوتاه‌تر و شلوار را تنگ‌تر پوشیده و برای دوخت آن مدل‌های گوناگون دارند .
منبع:
http://vazeh.com
http://sepahi5.loxblog.ir/
