روستای ویند کلخوران

دهکده صخره ای باستانی ویند در حدود 5 کیلومتری جنوب و جنوب غربی سرعین و در نزدیکی جاده اردبیل – نیر قرار گرفته است .
در این روستا دخمه های(غارهای)سنگی متعددی قرار دارد که به احتمال زیاد خانه اهالی محل در پیش از تاریخ بوده است.
در غرب روستا تعداد 40 دخمه(چله خانه) بر روی کوهی قرار دارد یک غار بزرگ درون روستا و چهار عدد دیگر در شرقروستا قرار دارند.در یکی از غارهای شرقی نقش انسانی بر روی دیوار کنده شده است
این روستا دهکده ای سنگی با مجموعه ای از خانه‌های سنگی منفرد به صورت یک پدیده معماری تاریخی و باستانی استثنایی وجود دارد که شکل کنده شدن این منازل در زیر تپه‌های سنگی و رسوبی و نوع کنده شدن آنها که نهایتاً منجر به آفرینش چنین آثاری شده است، در نوع خود کم نظیر می‌باشد.
مناطقی که خانه‌های سنگی در آن قرار گرفته اند قوردی قیه، تپه چله خانه، قره قیه و مسجدیری نامیده می‌شود.
بررسی‌های محدود و سفالهای پراکنده در سطح و داخل خانه‌های سنگی مربوط به ادوار مختلف می‌باشد.
سفالهائی مربوط به دوره اشکانی، سفالها و قوسهای جناغی در کنده‌های صخره ای شبیه به اثار ساسانیان همچنین آثار و علائمی مربوط به دورانهای اسلامی مانند سلجوقی، تیموری و صفوی که حکایت از استمرار ...مشاهده کامل متن استفاده از این خانه‌های سنگی در طول تاریخ می‌باشد.
تپه چله خانه که اغلب خانه‌های سنگی در زیر آن قرار دارد هر چند تعدادی از آنها بر اثر عوامل مختلف سقف آنها فروریخته یا به سبب پرشدن فضاهای داخلی آن فعلاً بازدید از فضای داخلی آن ممکن نیست.
ولی تعداد قابل توجه دیگری با ویژگیهای منحصر به فرد آنها سالم باقی مانده که به دو مورد آنها اشاره می‌شود، یکی از آنها در فاصله 100 متری از جاده شنی منتهی به ویند کلخوران از سمت جاده اردبیل – نیر بعد از شروع راه شنی به روستا قرار دارد که در ورودی آن در سمت غرب جاده از دور دیده می‌شود.
این واحد دارای در ورودی به ارتفاع 30/1 متر می‌باشد. در داخل کنده روبروی در ورودی سکوئی از سنگ به ارتفاع 60 سانتی متر از کف می‌باشد که ستونهائی به تعداد 2 عدد به شکل استوانه به قطر 50 الی 60 سانتی متر در دو طرف تخت سنگی یا سکو قرار گرفته است.
همچنین جاچراغی‌ها و تاقچه‌های کوچک در داخل این واحد وجود دارد، در دو قسمت شمالی و جنوبی در ارتفاع 60 سانتی متری حلقه هایی از سنگ کنده شده که نظیر این حلقه‌های سنگی در قسمت پائین دیوار نزدیک کف که در حال حاضر به سبب پرشدن کف زیاد که در حال حاضر به سبب پرشدن کف زیاد مشخص نیست وجود دارد، هر چند اطلاعات دقیقی در خصوص کاربری آنها وجود ندارد ولی از شکل ظاهری و ردیف کنده شدن آنها چنین به نظر می‌رسد که این حلقه‌های سنگی جهت بستن دست و پای افراد احتمالاً اسراء و زندانیان بصورت پشت به دیوار بوده است.
نورگیر و روزنه ای استوانه ای شکل به ارتفاع 5/1 متر که از دل سنگ سوراخی به قطر 40 سانتی متر که روزنه ای جهت تهویه هوا یا دود ناشی از سوختنی‌ها و همچنین تأمین روشنایی محوطه داخل کنده مزبور بوده است.
این مکان با توجه به شکل داخلی و ویژگیهای فوق الذکر احتمالاً به عنوان محل نگهداری اسراء و زندانیان بوده است و سکوی سنگی آن جهت نگهبانی و استراحت نگهبانان بوده است.
از جمله یکی دیگر از واحدهای صخره ای کنده شده که دارای دهلیز و آغل کنار خود می‌باشد که بوسیله راهروئی پیچیده به هم مرتبط می‌باشند.
کنار آغل یک روزنه به اندازه قابل توجه در جدار جنوبی آن کنده شده که برخلاف روزنه‌های سایر واحدها در مرکز سقف کنده نشده بلکه در خارج از محوطه جدار جنوبی می‌باشد تا اینکه دامها در مواقع بارش باران مستقیماً زیر بارش باران قرار نگیرند و دارای طاقچه‌ها و نفوهای متعدد می‌باشد.
ابتدا یک ورودی بزرگ کنده شده سپس دو شاخه گردیده که یکی به آغل و دیگری به واحد مسکونی منتهی می‌شود.
بسیاری از این خانه و کنده‌های صخره ای دارای پلانی مربع، مستطیل، بیضی شکل و غیرهندسی هستند که همه نوع زیستگاه اعم از اتاقهای منفرد و مجتمع در ابعاد مختلف با راهروهای مرتبط به هم و سقف‌های هلالی شکل و قوسهای جناغی، مسطح، با تاقچه ها، جاچراغی، جای رختخواب و غیره وجود دارند که در دل کوهها و صخره‌های مذکور پراکنده اند و به لحاظ تعداد زیاد و تنوع آنها و قابل توجه بودن از لحاظ تاریخی، باستانی و گردشگری می‌تواند بصورت یکی از کانونهای علمی، تفریحی و گردشگری ممتاز در آید.
در دو کیلومترى شمال غرب روستاى ویند کلخوران، تپه بلند رسوبى وجود دارد که ضلع جنوبى آن از فرسایش بستر رودخانه بالیخلو، به صورت دیوار مرتفعى درآمده است.
در ارتفاع تقریبى ۵۰ متر از بستر رودخانه و بر سینه آن، دخمه سنگى با در ورودى و اتاقک چشمگیر کنده شده است.
دروازه یا در دخمه به عرض یک متر و ارتفاع ۱/۲۳ متر و قطر تقریبى ۷۰ سانتى‌متر ساخته شده است. داخل دخمه، فضایى است که به شکل هرم مثلث‌القاعدهٔ ناقص است، طول اضلاع قاعده هرم یا کف دخمه به ترتیب ۷۰ سانتى‌متر، ۳ متر و ۳/۸ متر است.
بر ضلع غربى دخمه تصویرى بر سنگ نقر شده است که حالت کلى یک مثلث را دارد و در داخل آن مثلث کوچک‌تر کنده شده است. در داخل این مثلث «دکوراتیو» نقش آدمى با سرى نزدیک به شکل مثلث و دست و پا و بدنى که محیط در مثلث است، قالب‌گیرى و نقر شده است.
در حاشیه آن نیز حروفى کنده شده که قسمت عمده آن از بین رفته است.
منبع :
http://ardabils.ir/
http://bia2nir.blogfa.com/
http://bahmanbagheri56.blogfa.com/
http://www.tebyan-ardebil.ir/
http://bakhshesabalan.blogfa.com/
www.savalankhabar.ir