معبد مهر 1

معبد مهر 1

محوطه‌ی باستانی معبد مهر با مساحتی بالغ بر در روستای ورجوی از توابع مراغه قرار گرفته که معبد، گورستانی را شامل است. این مجموعه در 140 کیلومتری جنوب شرق تبریز و 6 کیلومتری قبل از ورود به مراغه در سمت جنوب آن دهکده‌ای مشاهده می‌شود که به لحاظ دارا بودن آثار تاریخی از دوران مختلف تا 3 هزار سال قبل، انسان را با دنیای باستان آشنا می‌کند.(شکاری نیری، 1385، 111). که محوطه شامل قبرستان، معبد و یک محوطه تاریخی است. و از نظر مختصات جغرافیای در فاصله 45 درجه و30دقیقه تا46درجه و37دقیقه طول و36درجه 52دقیقه تا37 درجه و38دقیقه عرض جغرافیایی (مروارید،1372،1)و ارتفاع 1275متری از سطح دریا قرار دارد. این مجموعه در سال 1356در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این مجموعه در 1353 توسط دکتر پرویز ورجاوند شناسای و کروکی آن توسط ایشان تهیه گردید. متاسفانه از آن زمان کاوش باستان شناسی در این محوطه صورت نگرفته است و تنها در بعضی از قسمت‌های محوطه آوار برداری صورت گرفته است.

شرح قسمت‌های مقدسه محوطه ورجوی

معبد مهر

«این بنا معبدی است که به تمامی در عمق زمین کنده شده و جز ورودی دالان مانند سراشیب مقابلش راه دیگری نداشته است. وجود اطاق‌ها و واحدهای مختلف در پیرامون تالار بزرگ و وسعت قابل توجه تالار حاکی از آن است که این مجموعه یکی از بزرگترین معابد مهری به شمار می‌رفته است( ورجاوند، پرویز: نیایشگاه مهری یا امامزاده معصوم ورجوی، بررسی‌های تاریخی، شماره 5، سال 7) ورجاوند و با توجه به این که مشخصه معماری صخره‌ای تا دوران هخامنشی سطوح مسطح و راست گوشه بدون خطوط منحنی چه در درگاهها و چه در پوشش سقفها می‌باشد و این همان نکته‌ای است ما را به پیشینه‌ی معبد مهرورجوی و به دوره‌ی اشکانی رهنمون می‌شود. فضاها و عناصر خمیده و بیز هستند که در مقطع تاریخی اشکانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. از دلایل تغییر فرم عناصر معماری از مسطح به خمیده را می‌توان حاصل پیشرفت معماری به خصوص پیشرفت ایرانیان در ایجاد پوشش طاق‌ها با استفاده از مصالح متداولتر و بدون احتیاج به چوب و به خاطر دوام بیشتر آن دانست که از دوره پارت این تغییر بصورت چشمگیر دیده می‌شود. (گیرشمن، 1370). این بنا را به دوره اشکانیان نسبت می‌دهند.
ورودی بنا شامل راهروی پهنی است که با شیب متوسط در سنگ کنده شده است. عرض راهرو در قسمت جلو 2/7 متر و در انتها 2/6 متر و عمق قسمت سر پوشیده آن حدود 7/4 متر است. البته در خاکبرداری‌های اخیر در سال 81 و 82 در بخش ورودی پله‌هایی مربوط به دوره ایلخانی پدیدار شد که معلوم گشت سطح شیبدار به مرور زمان بوجود آمده است. در انتهای این فضا، ورودی دیگری به عرض 8/1 متر در سنگ کنده شده است که با عبور از آن می‌شود به محوطه‌ی وسیع و بزرگ تالار مرکزی وارد شد بر روی جرز سمت چپ ورودی مستطیل شکل نقش حجاری شده‌ای شبیه گل و برگ وجود دارد. ولی با توجه به نوک و انتهای آن می‌توان این نقش را شبیه به مار دانست. طرحی که نظیر آن را در برخی از حجاریهای ستایشگاه‌های مهری موجود در روم، واتیکان و رومانی شاهد هستیم. (ورجاوند، سال 7 ش 5). یک ورودی عریضی دارد که 20/7 متر تا 70/4 متر متغیر است . طول نیایشگاه از ابتدای ورودی تا انتهای محرابه آن 38 متر است در سمت چپ قسمت ورودی یک فضای در دل صخره کنده شده است، که دارای طرح جالبی است پلان آن به صورت مربع است و ابعاد آن 10×10 متر است در وسط یک ستون بسیار قطور بصورت هشت ضلعی باقی گذاشته شده است که قطر آن حدود 5/5 متر بالغ می‌شود. این ستون با جرزهای صخره ای اتاق بزرگ 10×10 را به چهار قسمت تقسم کرده است، که دو قسمت آن بصورت گنبدی مدور بالای جرزها تراشیده شده است و به این صورت تبدیل به چهار اتاق صخره ای گنبد دار گردیده است . در بالای گنبد هر کدام از قسمت‌های چهار گانه یک نور گیر مدور تراشبده شده است که روشنایی محوطه داخلی را کاملاً تامین می‌کند گذشت زمان موجب وسیعتر شدن نورگیرها شده و قطر آنها به صورت تناسب افزایش یافته است و موجب هجوم بیشتر عوامل مخرب بداخل آن گردیده است. فضاهای کوچک چهار گانه داخلی در قسمت سقف به وسیله قوسهای تراشیده زیبایی به شکل کلیل از همدیگر مجزا میشود.
ادامه دارد .
http://www.anthropology.ir/
معبد مهر 1
معبد مهر 1
معبد مهر 1

سارا حقیقت

سارا حقیقت یکشنبه 12 مهر 94 - 10:08

👍👍

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]