پیرحاجات نام یکی از روستاهای شهرستان طبس است ، این روستای زیارتی -سیاحتی در صد کیلومتری شمال غربی این شهر قرار دارد .
این روستا به دلیل وجود مزار تاریخی پیر حاجات و ییلاقی بودن منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
این روستا به علت واقع شدن در دامنه کوه «روضه» دارای آب و هوای مطبوع میباشد.
بنای بارگاه شیخ پیرحاجات از بناهای دوران سلجوقی است ونوع گنبد آن از نوع «گنبد نار» میباشد،تاریخ ساخت بنای پیرحاجات سال 601 هجری قمری است.
راجع به شخصیت خفته در زیر گنبد مدور و منور پیرحاجات (مرادی که حاجت روا می‌کند) اجماع و نظر واحدی وجود ندارد ، اما قدر مسلم این است که ایشان مسلمانی والا مقام واز پیروان مخلص ائمه اطهار بوده که لیاقت و قابلیت ساختن بارگاهی عظیم توسط دوست داران و مریدان خویش در حدود 800 سال پیش را داشته است .
مردم طبس بقعه پیرحاجات را به نام شیخ احمد ابن اسحاق وکیل امام حسن عسکری زیارت کرده و نذر ونیازهای نقدی خودرا درون ضریح آن والا مقام می‌ریزند و نذورات غیر نقدی خویش را به صورت قربانی و پختن حلیم بین زوار دیگر واهالی روستای پیرحاجات تقسیم می‌کنند.
در منابع تاریخ گفته شده است که نام پیرحاجات قبل از وفات شیخ احمدابن اسحاق «ایراوه» بوده است که مریدان ودوست داران شیخ از فرط عشق و علاقه ای که به او داشته اند به «پیرحاجات» یعنی پیری که حاجت‌های مردم را برآورده می‌سازد تغییر داده اند.
قلعه پیر حاجات ایکی از بناهای به جامانده از دوره قبل از اسلام است و در مرکز آبادی بر بلندای صخره‌ای کم ارتفاع ساخته شده و دیوارهای آن از سنگ، گل و حدود هفتاد متر عرض و هفتاد متر طول دارد.
در بعضی از قسمت‌ها به تناسب شیب تپه دو یا سه طبقه است، در این قلعه سقف‌ها مدور بوده و گچبری‌هایی به چشم میخورد که زیبایی این قلعه را دو چندان نموده است ،کسی که بخواهد به سمت پیرحاجات برود از فواصل دور دیده و شناسایی میشود.
در پیرحاجات آثاری از یک تمدن بسیار قدیمی در نزدیکی قلعه آن به چشم میخورد. بسیاری از افراد آثاری سفالی مانند کاسه لعاب دار و بدون لعاب و حتی ابزار فلزی از روی این تپه از زیر خاک در آورده اند.
این محل به شکل تپه ای است که در روی آن علف و بوته روئیده است نام این محل «دوبِ بِکَندا» میباشد .
موزه مردم شناسی پیرحاجات نیز شامل وسایل زندگی ؛آثار تاریخی و مکشوفات بدست آمده در تپه‌های باستانی روستا است و در معرض دید عموم قرار گرفته است .
قبرستانی قدیمی در حوالی قلعة پیرحاجات قرار دارد که گفته میشود که متعلق به گبرهاست که قبل از اسلام در پیرحاجات میزیسته اند.
در این روستا قبری خشتی و گلی منتسب به نام بی بی گوهر بوده است که مردم چایی و غلیفی (آرد،شیر،نمک،زردچوبه،روغن،کنجد،سیه دانه و مایع خمیر)درست میکردند و شبهای جمعه به مقبری این خانم میبردند.
شاه درب یا به اصطلاح مردمان روستا شادر، که همان دروازه‌ی ورودی پیرحاجات در زمانهای قدیم بوده است.( در زمانهای دور این مکان به همین علت بنا گردید تا یکتا پرستان از شر دشمنانشان در امان باشند تا بتوانند فرایض دینی خود را انجام دهند ) این مکان از سمت شمال تا شمال شرقی روستا امتداد دارد و در مسیر بند پیرحاجات قرار دارد.
منطقه شکار ممنوع پیرحاجات منطقه ای در این روستا است ، در این منطقه حیوانات مختلفی همچون کل و قوچ ؛ کبک ؛تیهو ؛ بلبل و پلنگ وجود دارد.
روستای پیر حاجات همچنان توانسته است سنتها و رسومات سنتی خود را حفظ کند و هنوز به شادابی قرنها قبل این مراسمات برگزار میگردد.
بی بی حور – جشن سده – عروسی‌های سنتی – مراسم نخل برداری روز عاشورا از رسومات روستا است .
محصولات معروف پیرحاجات آلو، گل نرگس، گوشت و نان محلی آن است که در نوع خود در اطراف طبس بی نظیر میباشد.
منبع:
http://gardeshgarangolshan.mihanblog.com/
http://pirhajat.blogfa.com/
http://tabasnews.ir/
http://harameyar.ir/
http://www.tabasenc.ir/
